پیش‌بینی نرخ تورم در ایران برای سال ۱۴۰۲

پیش‌بینی نرخ تورم برای ایران در سال ۱۴۰۲

برای پیش‌بینی نرخ تورم برای ایران در سال ۱۴۰۲، باید به فاکتورهای مختلفی رجوع کرده تا با بررسی آنها به یک جمع بندی در ارتباط با میزان حدودی نرخ تورم برای سال آینده خورشیدی دست پیدا کنیم.

در اینجا قصد داریم تا بررسی ۱۰ مورد بسیار مهم است به تحلیل و پیش‌بینی نرخ تورم برای سال ۱۴۰۲ در اقتصاد ایران بزنیم.

یک) بودجه دولت در سال ۱۴۰۲

با توجه به اینکه بودجه دولت بدون بودجه شرکت‌های دولتی ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان ( همت ) در سال ۱۴۰۱ بوده است و طی این مدت شاهد تورم حداقل ۵۰٪ بوده‌ایم، پیش‌بینی می‌شود که بودجه دولت در سال ۱۴۰۲ در حدود ۲ هزار همت یا بیشتر باشد که ممکن است به صورت یکجا و یا دو مرحله‌ای طراحی و تدوین شود.

درآمدهای اصلی دولت برای بودجه سال ۱۴۰۲ شامل این موارد خواهد بود:

• فروش نفت خام
• فروش محصولات پتروشیمی
• فروش انواع کالاها از طریق شرکت‌های دولتی
• اوراق بدهی
• انواع مختلف مالیات
• فروش اموال دولت
• صندوق توسعه ملی

با توجه به شرایط کشور و وجود تحریم‌های ایالات متحده آمریکا از یکسو، کاهش قیمت جهانی نفت و کاهش رشد اقتصادی در جهان به دلیل بحران‌های پاندمی کرونا، تنش‌های ژئوپولتیک و … به نظر می‌رسد، درآمدهای دلاری دولت برای بودجه سال ۱۴۰۲ به طور کامل، محقق نخواهد شد.

از طرفی با توجه به وضعیت نامناسب اقتصادی در کشور، بعید است که درآمدهای دیگر هم به طور کامل محقق شود، به خصوص که دولت باید دستمزد کارکنان خود را هم افزایش دهد و پیش‌بینی می‌شود که شاهد کسری بودجه ۴۰٪ تا ۵۰٪ باشیم که از طریق چاپ پول بدون پشتوانه تولید یا عرضه کالا تامین خواهد شد.

• این مورد به تنهایی خود بسیار موثر بر روی نرخ تورم برای سال ۱۴۰۲است و پیش‌بینی می‌شود که نرخ تورم برای سال ۱۴۰۲ فقط از طرف کسری بودجه دولت، بالای ۴۰٪ تا ۵۰٪ به طور میانگین باشد.

دو) بحران آب

چالش تامین آب در کشور به یک بحران جدی تبدیل شده است که دلایل متعددی برای ایجاد شدن این بحران وجود دارد که از جمله آن، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خشکسالی شدید و گسترده
• گرمایش جهانی
• عدم وجود زیرساخت مناسب برای جمع آوری آب‌های سطحی در بخش‌های مختلف کشور
• بخار بیشتر از حد آب در طی سال‌های اخیر به دلیل گرمایش جهانی
• وجود کشاورزی سنتی و غیر مدرن
• عدم وجود زیرساخت‌های مناسب برای صرفه جویی در آب در خانه‌ها و ساختمان‌های کشور

مجموعه این عوامل منجر به ایجاد شدن بحران آب در کشور شده است که خود می‌تواند منجر به کاهش تولید صنعتی و کشاورزی در کشور شده و منجر به ایجاد شدن تورم برای کالاها در کشور برای سال ۱۴۰۲ شود.

سه) بحران انرژی

در کنار بحران آب، شاهد ایجاد شدن بحران گاز در زمستان‌ها و بحران برق در تابستان‌ها هستیم که به دلایل متعددی ایجاد شده‌اند، از جمله مهمترین این عوامل عبارتند از:

• عدم توسعه نیروگاه‌های کشور متناسب با برنامه‌های تعریف شده
• افزایش جمعیت و کاهش سطح آب موجود در سدها
• استهلاک نیروگاه‌های کشور
• عدم توسعه پالایشگاه‌های کشور برای تولید گاز و استهلاک تجهیزات و امکانات

بحران انرژی منجر به قطع تولیدات صنعتی در کشور به صورت مقطعی می‌شود و با کاهش سطح تولیدات حتی در یک بازه زمانی معین، شاهد ایجاد شدن تورم و افزودن به تورم موجود در کشور برای سال ۱۴۰۲ خواهیم بود.

چهار) نرخ دلار

این روزها شاهد هستیم که نرخ دلار وارد مرزهای تاریخی شده است و نزدیک به ۴۰ هزار تومان شده است، افزایش قیمت دلار دلایل متعددی دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش درآمدهای دلاری دولت
• تامین کسری بودجه دولت
• افزایش تقاضا برای سفر و مهاجرت
• افزایش تقاضا برای سرمایه گذاری به دلیل وجود تورم بالا در کشور

افزایش نرخ دلار به معنای افزایش هزینه‌های واردات و تولید است که در نهایت منجر به افزایش قیمت کالاها و تورم در کشور می‌شود.

 پنج) هزینه‌های تولید

هزینه‌های تولید از عوامل اصلی تورم انواع كالاها و خدمات در کشور است، برای سال ۱۴۰۲ شاهد افزایش هزینه‌های تولید خواهیم بود، شامل این موارد:

• افزایش دستمزد منابع انسانی
• افزایش هزینه‌های آب، برق، گاز، مخابرات و …
• افزایش قیمت دلار
• تورم عمومی

افزایش هزینه‌های تولید در سال ۱۴۰۲ به معنای افزایش تورم در این سال است، جالب است که تورم خود منجر به افزایش هزینه‌های تولید می‌شود و افزایش هزینه‌های تولید، افزایش تورم را ایجاد می‌کند.

این چرخه‌ای است که مدتها در اقتصاد ایران وجود دارد و البته در طی سال‌های گذشته، به شدت اوج گرفته است.

شش) ناآرامی‌های اجتماعی

بحران‌های اجتماعی هم موردی است که می‌تواند بر روی افزایش نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ تاثیر گذار باشد، ناآرامی‌های اجتماعی منجر به کاهش رفت و آمد، تعطیل شدن فروشگاه‌های خرده فروشی و خسارت به کشور در ابعاد مختلف شود و در افزایش نرخ تورم تاثیر گذار است.‌

هفت) کاهش رشد اقتصادی چین

با توجه به افزایش نرخ بهره در سطح جهانی و پیش‌بینی کاهش رشد اقتصادی جهان در سال آینده در کنار نبود قانون کووید صفر در چین، شاهد کاهش رشد اقتصادی چین در سال ۱۴۰۲ خواهیم بود.

این به معنای کاهش صادرات و درآمدهای دلاری دولت است که به شکل چاپ پول بدون پشتوانه و افزایش تورم خود را در سال آینده در اقتصاد کشور نمایان خواهد کرد.

هشت) کاهش رشد اقتصادی جهان

صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی کاهش رشد اقتصادی در جهان را برای سال آینده پیش‌بینی کرده است، این به معنای کاهش درآمد دلاری در کشور، افزايش قیمت دلار و افزایش تورم از این ناحیه برای سال ۱۴۰۲ خواهد بود.

 نه) افزایش نرخ تورم جهانی

تورم جهانی هم در طی دو سال گذشته در حال افزایش بوده است و این روند به دلایل مختلف ادامه دار خواهد بود، مهمترین دلایل افزایش تورم در سطح جهانی این موارد هستند:

• چاپ پول برای کمک مالی به مردم توسط کشور های مختلف به دلیل بحران پاندمی کرونا
• ایجاد اختلال در عرضه مواد غذایی به دلیل جنگ روسیه و اوکراین و خشکسالی ناشی از گرمایش جهانی
• افزایش تنش‌های سیاسی و تجاری در سطح جهانی به خصوص میان دو اقتصاد اول جهان یعنی ایالات متحده آمریکا و جمهوری خلق چین

افزایش تورم در سطح جهانی منجر به افزایش قیمت کالاهای وارداتی و تولیدی به دلیل واردات مواد اولیه در سال ۱۴۰۲ خواهد شد.

 ده) کسری بودجه بانک‌ها

یک موردی که کمتر به آن پرداخته می‌شود، در حالی که در افزایش نرخ تورم در کشور بسیار موثر است، کسری بودجه بانک‌ها است که به دلایل متعددی در طی سالیان  گذشته اتفاق افتاده است.‌

مهمترین دلایل ایجاد شدن کسری بودجه بانک‌ها عبارت اند ار:

• تسهیلات تکلیفی برای پرداخت از سمت دولت
• نبود مدیریت مدرن بر اساس اصول علم بانکداری
• تبدیل شدن بانک‌ها به هلدینگ‌های اقتصادی به جای تامین منابع مالی مورد نیاز اقتصاد کشور

کسری بودجه بانک‌ها منجر به ورشکستگی می‌شود و برای جلوگیری از ایجاد شدن بحران بانکی در کشور، بانک مرکزی اقدام به چاپ پول بدون پشتوانه و ایجاد اعتبار برای بانک‌ها می‌کند که خود در افزایش تورم در کشور بسیار موثر است‌.