اولین اسکناس دلار آمریکا در سال ۱۹۱۴، همزمان با پیدایش بانک فدرال رزرو (Federal Reserve Bank)، چاپ شد. کمتر از شش دهه بعد، دلار آمریکا تبدیل به صدرنشین ارزها در بازار بین‌المللی شد. البته روند تبدیل شدن به برترین ارز جهان، از همان ابتدای شروع چاپ، شروع شد. به همین دلیل امروزه، بورس خارجی دلار در میان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در سراسر جهان حائز اهمیت ویژه‌ای است. در این مقاله به بررسی سیر تکاملی دلار آمریکا می‌پردازیم.

شروع و صعود دلار

بانک فدرال رزرو، در سال ۱۹۱۳، به دلیل نابسامانی‌های موجود در سیستم بانکی به وجود آمد. در آن زمان، اقتصاد آمریکا از بزرگترین اقتصاد جهان، که بریتانیا بود، نیز پیش‌تر رفته بود. با این حال، بریتانیا همچنان مرکز تجارت‌های جهانی محسوب می‌شد، و بیشتر تراکنش‌های مالی به پوند صورت می‌گرفت. همچنین در آن زمان، پشتوانه مالی اکثر کشورها طلا بود، تا بتوانند ثبات اقتصادی را در کشور خود حفظ کنند.

به هر حال، پس از شروع جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، بسیاری از کشورها استاندارد طلایی را رها کرده و شروع به استفاده از پول‌های کاغذی کردند. این کار سبب کاهش ارزش ارز کشورها شد. پس از گذشت سه سال از شروع جنگ، بریتانیا، که به استفاده از طلا برای حفظ ارزش ارز خود ادامه داده بود، برای اولین بار مجبور شد از کشورهای دیگر استقراض کند.

در این زمان آمریکا، انتخاب اکثر کشورهایی بود که می‌خواستند اوراق خریداری کنند. در سال ۱۹۱۹، بریتانیا سرانجام مجبور شد تا استاندارد طلایی را رها کند، که سبب از بین رفتن حساب‌های بانکی تاجرانی شد که در این کشور به تجارت مشغول بودند. تا آن زمان، دلار آمریکا به عنوان پیشتاز ارزها، از پوند بریتانیا پیشی گرفته بود.

همانند جنگ جهانی اول، آمریکا پس از شروع جنگ جهانی دوم نیز، بعد از مدتی وارد درگیری‌ها شد. قبل از آن که آمریکا به میدان جنگ ورود کند، به عنوان تامین‌کننده تسلیحات و دیگر لوازم در سمت متحدین فعال بود. در آن زمان، متحدین هزینه این محصولات را با طلا به آمریکا پرداخت می‌کردند. پس از اتمام جنگ، آمریکا بیشترین مقدار طلا را در جهان داشت. این امر سبب شد، کشورهایی که پیش از این استاندارد طلایی را رها کرده بودند، نتوانند به آن بازگردند.

در سال ۱۹۴۴، نمایندگانی از ۴۴ کشور متحد در برتون وودز (Bretton Woods) واقع در نیوهمپشایر (New Hampshire)، ملاقات کردند تا سازوکاری به وجود آورند که در آن، تبادلات بین‌المللی سبب این نشود که کشوری ضرر کند. تصمیم بر این شد که ارز هیچ کشوری وابسته به طلا نباشد، اما می‌تواند به دلار آمریکا وابسته باشد که خود پشتوانه طلایی دارد.

این سازوکار، که بعدها با نام معاهده برتون وودز نیز شناخته شد، بانک‌های مرکزی را ملزم به این می‌کرد که نرخ تبادل خود را با دلار آمریکا ثابت نگه دارند. در عوض، ایالات متحده نیز، دلار را با طلا مبادله می‌کرد. بنابراین، کشورها در شرایطی که قیمت ارزشان در مقابل دلار تغییر می‌کرد، کنترل نسبی به روی آن داشتند. آن‌ها می‌توانستند با خرید و فروش ارز خود، تعادل را در نرخ تبادل ایجاد کنند.

دلار به عنوان ارز اول جهان

در نتیجه معاهده برتون وودز، دلار آمریکا به عنوان اولین ارز جهان شناخته می‌شد، که خود توسط مخزن عظیمی از طلا پشتیبانی می‌شد. دیگر کشورها نیز به جای پشتیبانی ارز خود با استفاده از طلا، دلار را پشتوانه آن قرار دادند. بنابراین، کشورها به جای ذخیره‌سازی طلا، به ذخیره‌سازی دلار پرداختند و این کار را با خرید اوراق خزانه‌داری آمریکا انجام دادند. این راه، یکی از راه‌های امن برای ذخیره‌سازی دلار آمریکا محسوب می‌شد.

تقاضای بالا برای اوراق خزانه‌داری آمریکا،‌ با جنگ ویتنام و برنامه‌های اجتماعی آمریکا همپوشانی پیدا کرد، و در نهایت سبب شد که ایالات متحده سیلی از اسکناس را روانه بازار کند. با پیدایش نگرانی‌هایی در رابطه با ثبات دلار آمریکا، کشورها باری دیگر پشتوانه پول ملی خود را از دلار به طلا تغییر دادند.

تقاضا برای طلا آنقدر افزایش پیدا کرد که ریچارد نیکسون، رییس جمهور آن زمان آمریکا، مجبور شد ارتباط دلار و طلا را قطع کند. این کار در نهایت سبب به وجود آمدن نرخ‌های تبادل شناوری میان ارزها شد، که امروزه نیز مشاهده می‌شود. اگرچه در دوره‌هایی، تورم بسیار افزایش پیدا کرد و نرخ اشتغال به شدت افت کرد، اما دلار آمریکا همچنان صدرنشین باقی ماند.

دلار آمریکا و بورس خارجی دلار در حال حاضر

امروزه، بر اساس صندوق بین‌المللی پول (International monetary fund)، پشتوانه بیش از ۶۱٪ بانک‌های مرکزی، دلار است. بسیاری از ذخایر این بانک‌ها پول نقد یا اوراق قرضه ایالات متحده است، مانند اوراق خزانه‌داری. همچنین تقریبا ۴۰٪ وام‌های گرفته شده در کل دنیا نیز به دلار است.

قدرت دلار وابسته به بزرگی و قدرت اقتصاد آمریکا و سلطه بازارهای مالی آن بر دنیا است. با وجود خرج‌های عظیم، قرض‌های تریلیون دلاری و همچنین چاپ بی‌پروای دلار، اوراق قرضه ایالات متحده، همچنان امن‌ترین ذخیره پولی به حساب می‌آید. اعتبار و اعتمادی که دنیا به ایالات متحده در پرداخت قرض‌هایش دارد، باعث شده که دلار همچنان در تجارت جهانی در صدر باقی بماند.

امروزه، بورس خارجی دلار نیز با پیشرفت تکنولوژی پیشرفت‌هایی نیز کرده است. سرمایه‌گذاران از سراسر جهان پول خود را در این بازار به دلار تبدیل کرده، تا آن را از گزند مشکلات اقتصادی در امان نگه دارند. یکی از راه‌های موجود برای کسب سود از بورس خارجی دلار، خرید و فروش دلار در بازار فارکس است.