بورس خارجی فارکس
بورس خارجی فارکس، یا بازار تبادل ارزهای خارجی، متشکل است از شبکه‌ای از خریداران و فروشندگان که به معامله ارزها در مقابل یکدیگر می‌پردازند. افراد، شرکت‌ها و بانک‌های مرکزی در این بازار یک ارز را به ارزی دیگر تبدیل می‌کنند. اگر شما نیز به کشورهای خارجی سفر کنید، نیاز دارید که پول ملی کشور خود را به پول ملی کشور مقصد تبدیل کنید تا بتوانید از خدمات و محصولات ارائه شده در آن کشور بهره‌مند شوید.
در حالی که شمار زیادی از معاملات فارکس به دلایل عملی انجام می‌شوند، اکثر آن‌ها همچنان با هدف کسب سود صورت می‌گیرند. مقدار پولی که هرروز در حال تبدیل شدن است، می‌تواند سبب شود که نوسانات قیمتی در این بازار بالا بگیرد. همین نوسانات قیمتی است که بازار فارکس را برای معامله‌گران جذاب جلوه می‌دهد. به سبب نوسانات قیمتی شدید در فارکس، این امکان برای معامله‌گران به وجود آمده است که بتوانند به ازای افزایش ریسک‌پذیری خود از فرصت‌های معاملاتی پرسودتر برخوردار شوند.
کارایی بورس خارجی فارکس
برخلاف بازار سهام یا کالای اولیه، معاملات فارکس با واسطه و در صرافی‌ها انجام نمی‌شوند. در عوض، این معاملات به صورت مستقیم در میان دو طرف معامله صورت می‌گیرند و به صورت فرابورس (Over the counter)، انجام می‌شوند. بازار فارکس توسط شبکه عظیمی از بانک‌ها در سراسر دنیا اداره می‌شود. مراکز معاملاتی عمده فارکس در چهار نقطه از جهان در شهر‌های لندن، نیویورک، سیدنی و توکیو قرار دارند. به دلیل عدم وجود هیچ مکان مرکزی برای انجام معاملات فارکس، این بازار به صورت ۲۴ ساعته، ۵ روز از هفته فعال است.
بازار فارکس به سه زیردسته تقسیم می‌شود:
- بازار نقدی: شامل تبادل فیزیکی ارزها است. معاملات در این بازار در قیمت لحظه‌ای بازار صورت می‌گیرند.
- بازار پیشرو: در این بازار، دو طرف معامله طی قراردادی توافق می‌کنند که یک جفت‌ارز مشخص را با نرخ تبادلی معین در تاریخی در آینده تبادل کنند.
- بازار آتی: در این بازار نیز مانند بازار پیشرو، تبادلات با استفاده از قراردادهایی انجام می‌شوند. با این تفاوت که قراردادهای مورد استفاده در بازار آتی، توسط سازمان‌های نظارتی و مالی استانداردسازی شده اند.
بسیاری از معامله‌گران که از معاملات خود در بازار فارکس سود کسب می‌کنند، هیچ تمایلی به تبادل فیزیکی ارزها ندارند. در عوض، این معامله‌گران نرخ تبادل جفت‌ارزها را پیشبینی کرده و از تغییرات قیمت به وجود آمده، سود کسب می‌کنند.
ارز پایه و ارز ثانویه
ارز پایه (base currency) اولین ارزی است که در یک جفت‌ارز نمایان می‌شود. این در حالی است که ارز دوم ارز ثانویه یا قیمت‌گذاری (quote currency) نام دارد. در هر معامله فارکس، همواره یک ارز فروخته شده و دیگری خریداری می‌شود. به همین دلیل، ارزها در بازار فارکس به صورت جفت معامله می‌شوند. نرخ تبادل یک جفت‌ارز در فارکس نشان‌دهنده این است که چه میزان از ارز ثانویه برای خریداری یک واحد ارز پایه نیاز است.
در جفت‌ارزها، هر ارز با استفاده از یک کد سه‌حرفی نشان داده می‌شود. معمولا دو حرف اول نشان‌دهنده کشور، و حرف سوم نشان‌دهنده نام خود ارز است. به عنوان مثال، جفت‌ارز GBP/USD، جفت‌ارزی است که در آن پوند بریتانیا خریداری شده و دلار آمریکا به فروش می‌رسد.
در مثال پایین، پوند بریتانیا ارز پایه و دلار آمریکا ارز ثانویه است. اگر نرخ تبادل جفت‌ارز GBP/USD برابر با 1.35361 باشد، بدین معنی است که ارزش هر پوند بریتانیا برابر است با 1.35361 دلار آمریکا.
اگر ارزش پوند در مقابل دلار آمریکا افزایش پیدا کند، آنگاه هر واحد پوند، معادل با مقدار بیشتری دلار آمریکا می‌شد. اما اگر نرخ تبادل این جفت‌ارز کاهش پیدا کند، بدین معنی است که هر واحد پوند، معادل با مقدار کمتری دلار آمریکا است. بنابراین، اگر گمان می‌کنید که ممکن است ارزش ارز پایه در مقابل ارز ثانویه افزایش پیدا کند، آن را خریداری کنید (long position) و اگر فکر می‌کنید ارزش ارز ثانویه افزایش پیدا می‌کند، آن جفت‌ارز را بفروشید (short position).
جفت‌ارزهای موجود در بازار فارکس به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:
- جفت‌ارزهای اصلی: این جفت‌ارزها حاوی هفت ارز مهم هستند که ۸۰٪ معاملات فارکس را تشکیل می‌دهند. این جفت‌ارزها عبارت اند از یورو به دلار آمریکا (EUR/USD)، دلار آمریکا به ین ژاپن (USD/JPY)، پوند به دلار آمریکا (GBP/USD)، دلار آمریکا به فرانک سوییس (USD/CHF)، دلار آمریکا به دلار کانادا (USD/CAD) و دلار استرالیا به دلار آمریکا (AUD/USD).
- جفت‌ارزهای غیر اصلی: برخی جفت‌ارزها در بازار فارکس با حجم‌های کمتری معامله می‌شوند. در این جفت‌ارزها دلار آمریکا حضور نداید. برخی از این جفت‌ارزها عبارت اند از یورو به پوند (EUR/GBP)، یورو به فرانک سوییس (EUR/CHF) و پوند به ین ژاپن (GBP/JPY).
- جفت‌ارزهای نامتداول: در این جفت‌ارزها، یک سمت ارز متداولی وجود داشته و در طرف دیگر ارز کشورهایی وجود دارد که دارای اقتصاد نسبتا ضعیف‌تری هستند. از این جفت‌ارزها می‌توان به دلار آمریکا به زواتی لهستان (USD/PLN)، پوند به پزوی مکزیک (GBP/MXN) و یورو به کورونای جمهوری چک (EUR/CZK).
- جفت‌ارزهای محلی: در این جفت‌ارزها، ارزهایی مورد معامله قرار می‌گیرند که از لحاظ محل جغرافیایی به یکدیگر نزدیک هستند. از این جفت‌ارزها می‌توان به یورو به کرونای نروژ (EUR/NOK)، دلار استرالیا به دلار نیوزلند (AUD/NZD) و دلار استرالیا به دلار سنگاپور اشاره کرد.
چه چیزی سبب حرکات قیمت بازار فارکس می‌شود؟
بازار تبادل ارزهای خارجی متشکل است از ارزهای کشورهای گوناگون در سراسر دنیا. تشخیص نرخ تبادل میان این ارزها، به دلیل وجود عوامل تاثیرگذار زیاد، دشوار است. با این حال، قیمت‌ها در فارکس نیز همانند بازارهای مالی دیگر توسط میزان عرضه و تقاضا کنترل می‌شود. به همین سبب، مهم است که عواملی که به روی میزان عرضه و تقاضا تاثیرگذار هستند را بشناسیم، تا بتوانیم نرخ تبادل میان دو ارز را تشخیص دهیم.
بانک مرکزی
میزان عرضه توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود. بانک مرکزی می‌تواند با انجام اقداماتی، ارزش ارز ملی کشور مورد نظر را دچار تغییرات چشمگیری کند. به عنوان مثال، چاپ پول و تزریق آن به چرخه اقتصادی می‌تواند سبب کاهش ارزش ارز شود.
اخبار
بانک‌های تجاری و دیگر سرمایه‌گذاران تمایل دارند پول خود را جایی سرمایه‌گذاری کنند که از قدرت اقتصادی بالایی برخوردار باشد. به همین سبب، اگر اخبار امیدوارکننده‌ای در رابطه با یک کشور منتشر شود، می‌تواند سبب ترغیب سرمایه‌گذاران شود و میزان تقاضا را برای ارز آن کشور، افزایش دهد. شما می‌توانید اخبار اقتصادی فارکس را در تقویم اقتصادی فارکس دنبال کنید.
در صورتی که این افزایش تقاضا با افزایش میزان عرضه همراه نباشد، تفاوت میان میزان عرضه و تقاضا می‌تواند منجر به افزایش ارزش ارز کشور شود. به صورت مشابه، اگر اخبار ناامید‌کننده‌ای در رابطه با اقتصاد یک کشور منتشر شود، سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش داده و سبب کاهش قیمت ارز آن کشور می‌شود. به همین دلیل، ارزها وضعیت سلامتی اقتصادی کشور را بازتاب می‌کنند.
احساسات بازار
احساسات بازار نیز که معمولا با توجه به اخبار شکل می‌گیرد، می‌تواند نقشی اساسی در جابجایی ارزش ارزهای گوناگون ایفا کند. اگر معامله‌گران اعتقاد داشته باشند که قیمت ارزی در جهت خاصی در حال حرکت است، معاملات خود را بر آن اساس انجام می‌دهند و ممکن است دیگران نیز در این راه با آن‌ها همراه شوند. به همین جهت، احساسات بازار می‌تواند به روی میزان تقاضا تاثیر بگذارد.
داده‌های اقتصادی
داده‌های اقتصادی به دو دلیل به روی نوسانات قیمت ارزها تاثیر می‌گذارد: یکی این که داده‌های اقتصادی نشان‌دهنده سلامت اقتصادی یک کشور هستند، و دوم این که این داده‌ها دیدگاهی از اقدامات آینده بانک مرکزی به معامله‌گران می‌دهند.
به عنوان مثال، فرض کنید تورم در اروپا به ۲٪ رسیده باشد، و بانک مرکزی اروپا بخواهد تورم را در همین سطح نگه دارد. اصلی‌ترین سلاح بانک مرکزی برای مبارزه با تورم، افزایش نرخ بهره است، بنابراین این امکان وجود دارد که معامله‌گران یورو را با این فرض که نرخ آن افزایش پیدا می‌کند خریداری کنند. با افزایش تقاضا برای یورو، قیمت جفت‌ارز یورو به دلار آمریکا نیز افزایش پیدا می‌کند.
رتبه‌بندی اعتباری
سرمایه‌گذاران همواره در تلاش هستند تا میزان سود خود را از یک بازار به حداکثر برسانند، در حالی که ریسک خود را به کمترین حد ممکن می‌رسانند. بنابراین در کنار نرخ بهره و داده‌های اقتصادی، آن‌ها ممکن است به رتبه‌بندی اعتباری نیز توجه کنند.
رتبه‌بندی اعتباری یک کشور عبارت است از توانایی آن کشور در بازپرداخت بدهی‌های خود. کشوری که از رتبه‌بندی اعتباری زیادی برخوردار است، برای سرمایه‌گذاران به منزله محیطی امن می‌ماند که می‌تواند از سرمایه آن‌ها محافظت کند. زمانی که رتبه‌بندی اعتباری یک کشور دچار تغییر می‌شود، سبب می‌شود که ارزش ارز آن کشور تغییر کند. اگر رتبه‌بندی اعتباری کشوری کاهش پیدا کند، ارزش ارز آن نیز کاهش پیدا می‌کند و بالعکس.
چگونگی معاملات در بورس خارجی فارکس
راه‌های گوناگونی برای انجام معاملات در بورس خارجی فارکس وجود دارد، اما تمام آن‌ها تقریبا به یک روش کار می‌کنند. در تمام معاملات فارکس، یک ارز فروخته می‌شود در حالی که ارز دیگری خریداری می‌شود. تا قبل از این که انجام معاملات آنلاین مرسوم شوند، معاملات در بروکرهای فارکس انجام می‌شدند، اما اکنون معامله‌گران می‌توانند در منزل خود به معامله پرداخته و با استفاده از قراردادهای مابه التفاوت (cfd) به معامله بپردازند.
قراردادهای مابه التفاوت محصولات معاملاتی هستند که به شما اجازه می‌دهند تنها با پرداخت بخشی از ارزش حقیقی یک دارایی آن را معامله کنید. برخلاف ابزارهای معاملاتی غیر اهرمی، در این نوع معاملات، مالکیت حقیقی دارایی‌های خریداری شده را کسب نمی‌کنید. تنها کاری که با معامله قراردادهای مابه التفاوت می‌توانید انجام دهید، کسب سود یا ضرر از تغییرات قیمت جفت‌ارزی است که معامله می‌کنید. اگرچه استفاده از ابزار اهرم می‌تواند فرصت سودآوری را چندین برابر کند، اما این قابلیت را نیز دارد که ضرر تحمیل‌شده را نیز به همان نسبت افزایش دهد.
اسپرد در فارکس
اسپرد عبارت است از تفاوت میان قیمت خرید و فروش یک جفت‌ارز در بورس خارجی فارکس. همانند بازارهای مالی دیگر، زمانی که می‌خواهید در فارکس به معامله بپردازید، دو قیمت خرید و فروش برای شما نشان داده می‌شود. اگر بخواهید دارایی مورد نظر را خریداری کنید، سفارش شما در قیمت خرید، و اگر قصد فروش داشته باشید، سفارش شما در قیمت فروش اجرا می‌شود. قیمت خرید معمولا کمی از قیمت بازار بالاتر، و قیمت فروش نیز کمی از قیمت بازار کمتر است.
لات در فارکس
واحد معاملاتی جفت‌ارزها در بورس خارجی فارکس «لات» است. لات عبارت است از حجم معاملاتی مشخصی که سبب می‌شود معاملات در فارکس استانداردسازی شوند. به دلیل این که دامنه نوسانات بازار فارکس بسیار کوچکتر است، واحد حجم معاملاتی بزرگ است. لات استاندارد در فارکس برابر است با ۱۰۰،۰۰۰ واحد از ارز پایه. بنابراین، به دلیل این که معامله‌گران فارکس به ندرت ۱۰۰،۰۰۰ دلار در حساب معاملاتی خود دارند، باید برای انجام معاملات خود از ابزار اهرم استفاده کنند.
اهرم در فارکس
اهرم ابزاری است که معامله‌گران با استفاده از آن می‌توانند معاملات بزرگتری را بدون پرداخت ارزش حقیقی معاملات، انجام دهند. در عوض، در ابتدا واریزی اندکی انجام می‌دهند. نام این واریزی مارجین (margin) است. زمانی که از اهرم استفاده می‌کنید، سود و ضرر شما بنا بر ارزش حقیقی معامله محاسبه می‌شود.
در حالی که انجام این کار می‌تواند میزان سود را چندین‌برابر کند، توانایی افزایش ضرر احتمالی را نیز دارد. مقدار این ضرر گاهی می‌تواند از مارجین شما نیز بیشتر باشد. بنابراین، انجام مدیریت ریسک در معاملات اهرمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مارجین در فارکس
مارجین یکی از اجزای معاملات اهرمی به حساب می‌آید. مارجین عبارت است از واریزی اولیه‌ای که انجام می‌دهید تا بتوانید با استفاده از آن به انجام معاملات اهرمی بپردازید. زمانی که با استفاده از مارجین به معامله می‌پردازید، توجه کنید که میزان آن علاوه بر حجم معاملاتی، بستگی به بروکر فارکسی دارد که با آن کار می‌کنید.
به عبارتی دیگر، مارجین نشان‌دهنده درصدی از ارزش حقیقی معامله‌ای است که انجام داده اید. بنابراین، به عنوان مثال، ممکن است در معامله جفت‌ارز یورو به دلار آمریکا (EUR/USD)، تنها نیاز باشد ۱٪ از ارزش معامله انجام‌شده را پرداخت کنید. پس به جای آن که ۱۰۰،۰۰۰ دلار پول پرداخت کنید، تنها نیاز است ۱،۰۰۰ دلار پرداخت کنید.
پیپ در فارکس
پیپ واحدی است که با استفاده از آن، تغییرات قیمت جفت‌ارزها را اندازه‌گیری می‌کنند. پیپ در فارکس معمولا برابر است با چهارمین رقم اعشار در نرخ تبادل جفت‌ارزها. بنابراین، اگر جفت‌ارز پوند به دلار (GBP/USD) از نرخ تبادل 1.35361 به 1.35371 تغییر پیدا کند، تغییرات قیمت آن برابر با یک پیپ است. رقم اعشار بعد از پیپ، با عنوان پیپ کسری (fractional pip) یا پیپت (pipette) شناخته می‌شود.
در رابطه با ین ژاپن، پیپ تعریفی متفاوت دارد. در مورد جفت‌ارزی مانند یورو به ین ژاپن (EUR/JPY)، پیپ برابر است با دومین رقم اعشار در نرخ تبادل این جفت‌ارز. به عنوان مثال، اگر نرخ تبادل این جفت‌ارز از 106.452 به 106.462 تغییر پیدا کند، افزایش قیمت آن برابر با یک پیپ است.