شاخص قیمت مصرف کننده CPI چیست
شاخص قیمت مصرف کننده CPI یا (Consumer price index) تغییرات مخارج مصرف‌کنندگان را در هر ماه اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص را اداره کار ایالات متحده آمریکا (The U.S Bureau of Labor Statistics) اندازه‌گیری می‌کند. شاخص CPI برابر است با متوسط وزنی مخارجی که مصرف‌کنندگان بابت سبد کالاها و خدمات مورد نیاز خود می‌پردازند.
شاخص CPI یکی از محبوب‌ترین شاخص‌هایی است که با استفاده از آن تورم را اندازه‌گیری می‌کنند. این گزارش اقتصادی، نسبت به شاخص قیمت تولید کننده PPI، از روش‌های نظرسنجی، نمونه‌گیری و متوسط‌گیری متفاوتی استفاده می‌کند. شاخص PPI هزینه‌های انجام شده از جانب تولید کنندگان کالاها و خدمات را اندازه‌گیری می‌کند.
مفهوم شاخص قیمت مصرف کننده CPI
اداره کار ایالات متحده آمریکا (BLS) ۹۴،۰۰۰ قیمت را به صورت ماهانه از ۲۳،۰۰۰ تشکیلات خرد یا خدماتی جمع‌آوری می‌کند. اگرچه شاخص CPI در سطح شهری محاسبه می‌شود، اما ۹۳ درصد از جمعیت ایالات متحده آمریکا را پوشش می‌دهد.
در محاسبه شاخص CPI، هزینه‌های شخصی و مالیات غیر مستقیم در نظر گرفته می‌شوند، در حالی که مالیات بر درآمد و هزینه انجام‌شده برای سرمایه‌گذاری به روی سهام، اوراق یا بیمه عمر، در نظر گرفته نمی‌شود.
هزینه‌های بخش مسکن نیز که تقریبا یک سوم CPI کلی را تشکیل می‌دهند، بر اساس بررسی نرخ اجاره برای ۴۳،۰۰۰ واحد مسکونی است که سپس برای محاسبه افزایش قیمت اجاره و همچنین از معادل آن برای مالکان استفاده می‌شود.
محاسبه شاخص CPI با استفاده از داده‌های جایگزین، تمایل مصرف‌کنندگان را به تغییر هزینه‌های خود از گروه‌هایی که قیمتشان افزایش پیدا کرده است، نشان می‌دهد. این شاخص همچنین تغییر ویژگی‌ها و کیفیت یک کالا یا خدمات را نیز در نظر می‌گیرد. وزن گروه‌های کالا و خدمات در شاخص CPI با آخرین الگوهای هزینه‌ای که از نظرسنجی‌های جداگانه استخراج شده است، مطابقت دارد.
اداره آمار کار ایالات متحده آمریکا، هر ماه دو شاخص قیمت مصرف کننده CPI منتشر می‌کند:
- شاخص CPI برای تمام مصرف‌کنندگان شهری (CPI-U)، که نماینده ۹۳٪ از جمعیت کل ایالات متحده است. این شاخص هزینه‌های افرادی که در مزارع یا پایگاه‌های نظامی زندگی می‌کنند را در نظر نمی‌گیرد. شاخص CPI-U شاخصی است که اهمیت بیشتری برای تحلیل فاندامنتال در بازارهای مالی دارد.
- شاخص CPI برای حقوق‌گیران شهری و کارمندان دفتری (CPI-W)، که نماینده ۲۹٪ از جمعیت ایالات متحده آمریکا است. افرادی که در محاسبه این شاخص در نظر گرفته می‌شوند، افرادی هستند که به صورت ساعتی حقوق دریافت می‌کنند و در محیط‌های دفتری مشغول به کار هستند. از شاخص CPI-W برای تنظیم پرداخت‌های تامین اجتماعی و دیگر مزایا اعم از حقوق بازنشستگی، بر اساس تغییرات هزینه‌های زندگی استفاده می‌شود. از این شاخص برای تغییر براکت‌های مالیات بر درآمد فدرال استفاده می‌شود، تا اطمینان حاصل شود که مالیات‌دهندگان در نتیجه افزایش تورم، در معرض نرخ نهایی بالاتری قرار نخواهند گرفت.
نحوه ارائه گزارش قیمت مصرف کننده
گزارش CPI که توسط اداره آمار کار ایالات متحده به صورت ماهانه منتشر می‌شود، تغییرات CPI-U را نسبت به ماه قبل نشان می‌دهد. این تغییرات هم به صورت کلی و هم به صورت جداگانه برای هر گروه ارائه می‌شوند. در این گزارش، تغییرات شاخص CPI نسبت به سال گذشته نیز گزارش داده می‌شود. جداول ارائه‌شده در این گزارش، تغییرات قیمتی در شماری از کالاها و خدمات را نشان می‌دهند. گروه‌های اصلی مورد بررسی در محاسبه شاخص قیمت مصرف کننده CPI به صورت زیر هستند:
- مسکن
- پوشاک و زیورآلات
- حمل و نقل
- آموزش و ارتباطات
- اغذیه و نوشیدنی
- خدمات درمانی
- خدمات تفریحی
- دیگر کالاها و خدمات
در محاسبه شاخص CPI قیمت هرچیزی از گوجه فرنگی و سس سالاد گرفته تا تعمیرات و بلیط رویداد‌های ورزشی، در نظر گرفته می‌شود. تغییرات قیمتی در هر زیرشاخه می‌تواند همراه با تنظیمات فصلی یا بدون آن در محاسبه CPI دخالت داشته باشد.
علاوه بر ارائه گزارش CPI بر اساس تقسیم‌بندی گروه‌های کالایی و خدماتی، اداره آمار کار ایالات متحده این شاخص را به تفکیک مناطق گوناگون در ایالات متحده نیز ارائه می‌دهد. داده‌هایی که به تفکیک مناطق جغرافیایی گوناگون ارائه می‌شوند در معرض نوسانات بیشتری قرار دارند، و تنها از آن‌ها برای ارزیابی اوضاع اقتصادی در همان منطقه استفاده می‌شود.
نحوه استفاده از شاخص قیمت مصرف کننده
شاخص CPI به صورت گسترده توسط معامله‌گران و تحلیل‌گران، برای اندازه‌گیری تورم و توسط فدرال رزرو برای تنظیم سیاست‌ّای پولی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان نیز از شاخص CPI استفاده می‌کنند تا بتوانند تصمیمات اقتصادی آگاهانه‌تری بگیرند.
از شاخص CPI و اجزای آن برای تصحیح شاخص‌های دیگر نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال شاخص‌های خرده فروشی (retail sales) و درآمد ساعتی یا هفتگی گاهی می‌تواند نشان‌دهنده تغییراتی باشد که بازتاب‌کننده تغییرات قیمت نیست. با مطالعه شاخص‌های قیمتی مانند CPI و شاخص خرده فروشی با یکدیگر، می‌توان تحلیل‌های جامع‌تری را انجام داد.
شاخص تعدیل هزینه‌های زندگی (cost-of-living adjustments) که بر اساس شاخص قیمت مصرف کننده CPI به دست می‌آید، به روی حقوق ۷۰ میلیون شهروند آمریکایی که از دولت کمک‌های مالی (Supplemental Security Income) دریافت می‌کنند، تاثیر می‌گذارد. این شاخص همچنین به روی پرداخت‌های بازنشستگی فدرال، یارانه ناهار مدرسه و براکت‌های مالیات بر درآمد تاثیر می‌گذارد.
معایب شاخص CPI
به دلیل تاثیرپذیری بسیار زیاد سیاست‌ها و تصمیمات اقتصادی از شاخص CPI، این متدولوژی برای سال‌ها با انتقاد‌هایی روبه‌رو بوده است. منتقدین بر این باور هستند که این شاخص در اعلام نرخ تورم خطا دارد. شماری از اقتصاددانان که در سال ۱۹۹۵ از جانب کنگره آمریکا منصوب شدند، دریافتند که شاخص CPI میزان تورم را بیشتر از مقدار حقیقی گزارش می‌کند. در ادامه این تحقیق، تغییراتی در نحوه محاسبه این شاخص اعمال شد تا دقت پیشبینی نرخ تورم افزایش پیدا کند.
اخیرا، منتقدین بر این اعتقاد هستند که اعمال تغییرات به دلیل تغییر در کیفیت و ویژگی‌های محصولات، می‌تواند سبب شود که شاخص CPI کمتر از مقدار حقیقی خود باشد. با توجه به اداره آمار کار ایالات متحده، تاثیر خالص اقداماتی که با استفاده از تکنیک‌های همبستگی برای تعدیل شاخص CPI استفاده می‌شوند، تقریبا نزدیک به صفر است.
کلام پایانی
شاخص قیمت مصرف کننده CPI شاخصی اقتصادی است که نشان‌دهنده هزینه‌های مصرف‌کنندگان به ازای هشت گروه کالا یا خدمات است. از این شاخص می‌توان برای اندازه‌گیری میزان تورم در کشور استفاده کرد. بنابراین، شاخص CPI برای سیاست‌مداران اقتصادی و معامله‌گران بازارهای مالی از اهمیت زیادی برخوردار است. معامله‌گران فارکس می‌توانند با استفاده از این شاخص میزان تورم یک ارز را اندازه‌گیری کنند و با تلفیق این اطلاعات با دیگر روش‌های تحلیل فاندامنتال، به کسب سود در بازار تبادل ارزهای خارجی بپردازند. شما می‌توانید با استفاده از تقویم اقتصادی فارکس، زمان انتشار داده‌های قیمت مصرف‌کننده را برای کشورهای گوناگون بیابید.
بروکر آرون گروپس، از طریق ارائه پلتفرم معاملاتی متاتریدر ۵، این امکان را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده، تا هر لحظه از اخبار مهم اقتصادی فارکس باخبر شوند، و معاملات خود را بر این اساس مدیریت کنند.