قیمت اسپات عبارت است از نرخ فعلی یک دارایی مانند، اوراق بهادار، کالا یا ارز در بازار که میتواند به سرعت خریداری یا فروخته شود. در حالی که قیمت‌های اسپات بسته به زمان و مکان فرق میکنند، اما در اقتصاد جهانی قیمت اسپات اکثر اوراق بهادار یا کالاها هنگام محاسبه نرخ تبادل در سراسر جهان نسبتاً یکسان است. برخلاف قیمت اسپات قیمت آتی بصورت توافقی محسوب میشود.
مبانی قیمت اسپات
قیمت‌های اسپات اغلب در رابطه با قیمت قراردادهای آتی کالا، مانند قراردادهای نفت، گندم یا طلا، مشخص میشوند. دلیل این امر هم این است که سهام همیشه بصورت اسپات معامله میشود. شما سهامی را به قیمتی که ذکر شده در یک بروکر سهام میخرید یا میفروشید و سپس سهام را با پول نقد مبادله میکنید.
قیمت قرارداد آتی معمولاً با استفاده از قیمت اسپات یک کالا، تغییرات مورد انتظار در عرضه و تقاضا، نرخ بازده بدون ریسک برای دارنده کالا، و هزینه‌های حمل و نقل یا ذخیره سازی در رابطه با تاریخ قرارداد مشخص میشود. قراردادهای آتی با زمان‌های طولانی‌تر تا موعد سررسید معمولاً مستلزم هزینه‌های ذخیره‌سازی بیشتر از قراردادهایی با تاریخ انقضای کوتاه‌تری است.
قیمت‌های اسپات دائما در نوسان هستند؛ این موضوع درحالی است که قیمت اسپات یک اوراق بهادار، کالا یا ارز از نظر معاملات خرید و فروش فوری بسیار مهم بوده و حتی ممکن است در مورد مارکت‌های بزرگ استقاقی از اهمیت بالاتری برخوردار نیز باشد. اختیارات، قراردادهای آتی و سایر موارد اشتقاقی به خریداران و فروشندگان اوراق بهادار یا کالا اجازه میدهد تا زمانی که میخواهند دارایی پایه را تحویل یا در اختیار بگیرند، قیمت مشخصی را برای مدتی مشخص برای آن بصورت ثابت درنظر بگیرند. از طریق گزینه‌های اشتقاقی خریداران و فروشندگان میتوانند تا حدی ریسک ناشی از نوسان مداوم قیمت‌های اسپات را کاهش دهند.
قراردادهای آتی همچنین ابزار مهمی برای تولیدکنندگان کالاهای کشاورزی برای محافظت از ارزش محصولات خود در برابر نوسانات قیمتی فراهم میکند.
ارتباط بین قیمت‌های اسپات و قیمت‌های آتی
تفاوت بین قیمت‌های اسپات و قیمت‌های قرارداد آتی میتواند بسیار قابل توجه باشد. قیمت‌های آتی میتوانند بصورت همبسته یا بصورت وارونگی (واردیشن) باشند. وضعیت کنتانگو زمانی رخ میدهد که قیمت‌های آتی دچار سقوط میشوند تا حدی که به پایین‌ترین سطح قیمت اسپات میرسند. وارونگی (واردیشن) زمانی رخ میدهد که روند صعودی به خود میگیرند تا حدی که به بالاترین سطح قیمت اسپات میرسند.
وارونگی (واردیشن) به نفع پوزیشن‌های لانگ خالص است چراکه با نزدیک‌تر شدن به انقضای قرارداد، قیمت‌های آتی برای رسیدن به قیمت اسپات افزایش می‌یابند. وضعیت کنتانگو به نفع پوزیشن‌های شورت است زیرا معاملات آتی با نزدیک شدن به انقضای قرارداد و همگرایی با قیمت اسپات پایینتر، ارزش خود را از دست میدهند.
مارکت‌های آتی میتوانند هم بصورت کنتانگو و هم بصورت وارونگی (واردیشن) عمل کنند، و حتی میتوانند برای دوره‌ایی کوتاه در هر دو حالت قرار گیرند. بررسی قیمت‌های اسپات و قیمت‌های آتی هردو برای تریدرهای آتی سودمند است.
مثال‌هایی از قیمت‌های اسپات
یک دارایی میتواند دارای قیمت‌های اسپات و یا قیمت‌های آتی متفاوتی باشد. برای مثال، طلا ممکن است دارای قیمت اسپات 1000 دلار باشد درحالی که قیمت آتی آن 1300 دلار باشد. همچنین ممکن است قیمت اوراق بهادار در بازار سهام و در بازار آتی در رنج‌های متفاوتی معامله شود. برای مثال، سهام شرکت اپل ممکن است با 200 دلار در بازار سهام معامله شود، اما قیمت پیشنهادی آن ممکن است 150 دلار در بازار آتی باشد، که این امر منعکس کننده تصورات بدبینانه تریدرها از آینده آن است.