همانطور که می دانید بازار فارکس محلی برای خرید و فروش ارزهای خارجی است؛ بازاری 24 ساعته به وسعت کل دنیا! در این بازار میلیون ها معامله ی بزرگ و کوچک توسط معامله گران با نقدینگی کم و زیاد در کسری از ثانیه اتفاق می افتند. همه این سرعت و وسعت مدیون نقدینگی بالا ست که به لطف همکاری تامین کنندگان نقدینگی LP و سازندگان بازار Market Maker در بازار فارکس اتفاق می افتد.
اگر چه تازه کارها اغلب فکر می کنند که این دو ( یعنی LP و MMs) هر دو یکی هستند اما، در واقع اینطور نیست.
اگر دوست دارید که تعاریف و تفاوت های این دو را بدانید و با نحوه تاثیرگذاری آنها در بازار فارکس و تعاملشان با یکدیگر آشنا شوید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید تا هر آنچه باید در مورد تامین کنندگان نقدینگی LP و سازندگان بازار Market Maker در فارکس بدانید را با هم یاد بگیریم.
نقدینگی Liquidity چیست؟
در ابتدا بهتر است با نقدینگی آشنا شویم. نقدینگی به معنای میزان نقدشوندگی یک دارایی یا اوراق بهادار است. اینکه یک دارایی تا چه حد ساده و کارآمد می تواند به پول نقد تبدیل شود بدون اینکه قیمت بازار آن تغییر کند. با این تعریف، نقدشونده ترین دارایی خود پول نقد است. هر چه نقدشوندگی یک دارایی بیشتر باشد، سریعتر و کارآمدتر به پول نقد تبدیل می شود درحالیکه، تبدیل یک دارایی با نقدشوندگی کم به پول نقد، زمان و هزینه بیشتری از ما خواهد گرفت.
بازارهایی مثل بازار فارکس و بازار سهام نقدینگی بالا دارند و البته که میزان نقدینگی در اختیار کاربران بازار فارکس – و به ویژه معامله گرانی که روی جفت ارزهای اصلی کار می کنند- در هیچ بازار دیگری در جهان وجود ندارد. مثلا در خرید و فروش یک سهام معمولا پنج روز کاری طول می کشد تا انجام شود در صورتیکه، معاملات در بازار فارکس حداکثر دو روز به طول می انجامد.
در بازارهای با نقدینگی بالا، قیمتی که فروشنده در ازای فروش دارایی خود درخواست می کند ( قیمت ask) و قیمتی که خریدار مایل است با آن دارایی را بخرد ( قیمت bid) به هم نزدیکند و بنابراین به سرعت با هم جور می شوند و معامله جاری می شود. در واقع هر چه اسپرد قیمت bid وask کمتر باشد، نقدینگی بازار بیشتر است و سرمایه گذاران مجبور نمی شوند به خاطر فروش سریعتر دارایی، از خیر سودهای محقق نشده بگذرند. در مقابل، هر چه اسپرد بیشتر باشد، نقدینگی بازار کمتر و فروش دارایی به قیمت دلخواه در آن سخت تر خواهد شد. یکی از نمونه های بازار با نقدینگی کم، بازار املاک و مستغلات است که تسویه نهایی یک قرارداد در آن بسیار بیشتر از دو روز و پنج روز و گاهی تا یکسال به طول می انجامد. بازارهای با و بدون نقدینگی نشانه هایی دارند.
یک بازار بدون نقدینگی دارای حرکات آشفته قیمت و یا گپ قیمتی است و حجم خرید و فروش در یک لحظه می تواند تغییر بسیاری داشته باشد.
در عوض در یک بازار با نقدینگی بالا، حرکات قیمت روان و بدون شکاف است و تغییر ناگهانی در حجم خرید و فروش ها رخ نمی دهد.
چرا نقدینگی در بازار مهم است؟
اگر چه با معامله در بازار فارکس، در حال معامله در بازاری هستید که به خودی خود نقد است اما، همانطور که می دانید در این بازار امکان معامله دو فرد با هم وجود ندارد و همیشه پای یک کارگزار ( یا بروکر) در میان است که واسطه اجرای معاملات در فارکس است. بنابراین، معامله گران در بازار فارکس بایستی معامله خود را به یک کارگزار بسپارند و بر مبنای نقدینگی موسسات مالی معامله کنند که به معامله گر امکان ورود به و خروج از معاملات مورد نظر را می دهند.
حال هر چه میزان نقدینگی در بازار فارکس بالاتر رود، اسپرد و هزینه معاملات کاهش یافته و ثبات قیمت بیشتر می شود. در نتیجه معاملات سریعتر و روانتر جاری می شوند که به نفع همه فعالین بازار است. از طرفی، اگر نقدینگی بازار کم باشد، اسپرد قیمت خرید و فروش زیاد شده و جاری شدن معاملات زمانبر و احتمالا زیان ده خواهد شد. از طرفی اگر معامله گر در یک بازار با نقدینگی کم در طرف اشتباه قرار بگیرد، در یک حرکت ناگهانی قیمت می تواند متحمل ضررهای سنگین و جبران ناپذیر شود.
تامین کنندگان نقدینگی liquidity providers
نقدینگی بسیار بالای بازار فارکس نتیجه مشارکت فعال بسیاری از شرکت ها، سازمان ها و دولت ها در این بازار بین المللی است.
تامین کنندگان نقدینگی شرکت های خاصی هستند که دارایی های معاملاتی در حساب های خود دارند و به واسطه آن به بروکرها یا شرکت های خدمات مالی کمک می کنند که سفارشات مشتریان خود را تکمیل کنند. نحوه کار تامین کنندگان نقدینگی LPها بدین شکل است که دارایی های خود را به شرکت های خدمات مالی یا همان بروکرها وام می دهند تا نقدینگی لازم برای اجرای سفارشاتشان در اسرع وقت تامین شود. فرآیند تأمین نقدینگی بدین صورت است که تعداد زیادی سفارش محدود در دفتر سفارش ثبت می شود که در صورت خرید یا فروش مقدار قابل توجهی از دارایی‌های مالی، تعادل بازار حفظ شود. در نتیجه این کار، اسپرد قیمت های خرید و فروش کاهش یافته و سرعت نقدشوندگی و هزینه معاملات کاهش می یابد که به نفع همه طرفین فعال در بازار است.
تامین کنندگان نقدینگی رابط بین فروشندگان و خریداران هستند و با هر دو طرف کار می کنند. این شرکت ها – که با افزایش حجم معاملات بازار در تامین نقدینگی بازار مشارکت می کنند- می توانند انواع مختلفی داشته باشند. بسیاری از این تامین کنندگان نقدینگی یا بانک های مرکزی و بانک ها و موسسات مالی بزرگ هستند و یا شرکت کنندگان برجسته ی بازار سرمایه اند که به شبکه ای از بزرگترین بانک های جهان، بانک های مرکزی دولت ها و صندوق های مالی –که یک استخر نقدینگی یا استخر قیمت گذاری را تشکل می دهند- در ارتباطند و نقدینگی مورد نیاز بروکرها و مراکز معاملاتی را از این استخر نقدینگی فراهم می کنند.
از جمله مهمترین تامین کنندگان نقدینگی می توان به بانک های مرکزی کشورها، بانک های بزرگ تجاری و سرمایه گذاری، شرکت های چندملیتی، بازارسازان آتی ارز، معامله گران خرده فروشی، بروکرهای خرده فروشی، سفته بازان و معامله گران با فرکانس بالا اشاره کرد. به طور کلی اما، بانک ها و بنگاه های بزرگ مالی از اصلی ترین تامین کنندگان نقدینگی در بازار فارکس هستند چرا که وجوه زیادی را در اختیار دارند. به عنوان مثال بانک های J.P. Morgan و Morgan Stanley از بزرگترین و مهمترین تامین کنندگان نقدینگی LP ها در بازار هستند.
سازندگان بازار Market Makers
سازندگان بازار عموما به معامله گران با حجم بالا اشاره دارد که به معنای واقعی کلمه برای هر دارایی “بازار”ی ایجاد می کنند و تمام تلاش خود را برای تضمین نقدینگی بازار انجام می دهند. از جمله بزرگترین مارکت میکرها می توان به بانک های سرمایه گذاری یا شرکت های خدمات مالی مثل بروکرها اشاره کرد. اکثر بروکرهای آنلاین فارکس و بسیاری از بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری با بخش‌های فعال ارز خارجی، بازارسازان انواع جفت ارزها هستند. طی دو دهه اخیر و با رشد تکنولوژی و ظهور کامپیوترها– که رشد آن نقشی قابل توجه بر کل صنعتی مالی دارد- بازارسازی آرام آرام به سمت اتوماتیک شدن پیش رفته است. بازار سازان سنتی با سیستم های کامپیوتری و برنامه های نرم افزاری –که بعضا تا یک میلیون اردر را به صورت همزمان پردازش می کنند- در حال جایگزینی هستند که فرایند اردر گذاری و تامین نقدینگی لازم برای بازار را در کسری از ثانیه انجام می دهند. هوش مصنوعی در واقع یک بازار ساز جدید است که جریان روان معاملات منعقد شده در بازار را تسهیل و نقدینگی را از طریق الگوریتم های پیچیده ریاضی تامین می کند. نقش برنامه های کامپیوتری و هوش مصنوعی در بازارسازی به حدی پررنگ شده که بازار سازان خودکار (AMMs) –که تمامی فرایندهای تحویل نقدینگی را در حالت اتوماتیک انجام می دهند- به عنوان شکل جدیدی از تامین کنندگان نقدینگی در بازار پذیرفته شده اند.
تامین کنندگان نقدینگی LP و بازار سازان Market Makers در بازار فارکس؛ شباهت ها و تفاوت ها
حال که با تامین کنندگان نقدینگی LP و بازار سازان Market Makers به صورت کلی آشنا شدیم، بهتر است به صورت جزیی تر به شرح هر کدام بپردازیم.
هر دوی اینها وظایف مشابهی در بازار دارند: تضمین تامین نقدینگی مورد نیاز بازار به وسیله جریان پایداری از وجوه و تضمین عملکرد قابل اعتماد فرایند معاملات با حمایت از حجم معاملات. گاهی تامین کنندگان نقدینگی همان بازارسازها هستند اما، همیشه اینطور نیست. وقتی در وظایف و نحوه عملکرد این دو دقت می کنیم متوجه تفاوت های بسیار ظریفشان خواهیم شد که در ادامه به صورت مفصل به آن می پردازیم تا یکبار برای همیشه، تفاوت های این دو را عمیقا درک کنیم.
انواع تامین کنندگان نقدینگی LP
وجوه نقد این تامین کنندگان نقدینگی برای حفظ روان بودن معاملات، ثبات بازار در زمان استرس و جلوگیری از سقوط آن در زمان های بحران ضروری بوده و هست. تامین کنندگان نقدینگی با ارائه نقدینگی خود به بازار کمک می کنند که کاهش قیمت کمتری را تجربه کرده و در نتیجه، بسیار سریعتر به حالت عادی برگردد. این تامین کنندگان در واقع سازمان دهندگان بازار هستند و امروزه در بازار فارکس به دو دسته عمده تقسیم می شوند:
- تامین کنندگان نقدینگی سطح 1:
این تامین کنندگان به طور کلی همان کسب و کارهایی هستند که در تغییر نرخ ارزهای داخلی و خارجی و نرخ بهره تاثیرگذارند و می توانند شامل بانک های بزرگ، مراکز معاملاتی، صندوق های بزرگ، بروکرها و افراد حقیقی بسیار ثروتمند باشند.
تامین کنندگان نقدینگی سطح 1 شامل بزرگترین بانک های تجاری در دنیا هستند و عموما آنها را با نام سرمایه گذاران نهادی (IMM) می شناسیم ( مانند جی. پی. مورگان، بانک آمریکا، گلدمن ساکس، مورگان استنلی بانک سیتی، بارکلیز، دویچه بانک و …) که از طریق همکاری با بازارها، رسیدن به توافق و پذیرش تعهدات، از گردش روان دارایی ها و تعادل عرضه و تقاضا مطمئن می شوند.
همه تامین کنندگان سطح 1 از طریق ECN به هم متصل هستند؛ شبکه ارتباطی الکترونیکی عظیمی که بزرگترین تامین کنندگان نقدینگی را در سراسر جهان به هم وصل می کند.
از دیگر تامین کنندگان نقدینگی بازار فارکس که در ECN مشارکت دارند می توان به موسسات فعال در زمینه های مبادلات مالی بین المللی معاملات آتی، اختیار معامله و سایر ابزارهای مالی اشاره کرد. از جمله معروفترین و مهمترین این موسسات و مراکز تجاری بورس لندن، بورس شیکاگو، بورس معاملات آپشن شیکاگو و … هستند. صندوق های تامینی و صندوق های سرمایه گذاری مشترک نیز در ECN فعالیت می کنند.
از آنجا که حجم معاملات همه این موسسات مالی بسیار بالاست، وجود یک اختلاف قیمت جزئی بین ابزارهای مالی در بازارهای مختلف طبیعی است. البته الگوریتم های آربیتراژی در تلاشند که قیمت ها را در تمام بازارها یکسان نگه دارند که به دلیل فواصل زمانی، به طور 100% مقدور نیست.
- تامین کنندگان نقدینگی سطح 2:
بیش از 90% بروکرهای فارکس دسترسی مستقیم به تامین کنندگان نقدینگی سطح 1 ندارند چرا که اغلب تامین کنندگان سطح 1، تنها در حجم های بسیار بالا فعالیت می کنند. بنابراین، تامین کنندگان نقدینگی سطح 2 وارد عمل می شوند که در واقع، رابط بین بروکرها و تامین کنندگان بزرگ هستند. این تامین کنندگان شرکت هایی هستند که به بروکرهای A-Book کمک می کنند که سفارشات مشتریان خود را تکمیل کنند. مشتریان این تامین کنندگان بروکرها هستند و عموما از حجم معاملات ارسالی مشتریانشان کسب سود می کنند.از جمله مهمترین این تامین کنندگان نقدینگی می توان به LMAX Exchange، Currenex، Integral، CFH Clearing، Hotspot FX، Refinitiv FXall، FXCM Pro و Swissquote اشاره کرد.
بروکرهای A-Book
این نوع از بروکرها که به بروکرهای A-Book معروفند، تنها یک واسطه بین مشتریان و بازارساز هستند و با ارجاع دادن معامله به LP ها، امکان دسترسی معامله گر به بازار بین بانکی را ایجاد می کنند. در این روش، بروکر بهترین قیمت bid را به مشتریان ارائه داده و در عوض، به ازای حجم معاملات ایجاد شده توسط مشتریانش کارمزدی دریافت می کند. اگرچه درآمد این بروکرها نسبت به بروکرهای بازارساز زیاد نیست اما، این مدل بروکر شفاف تر بوده و بین فعالین بازار طرفداران بیشتری دارد. از طرفی، سود این نوع از بروکرها در جذب هر چه بیشتر مشتریان است که با روش های مختلف برای رسیدن به آن تلاش می کنند.
انواع بازارسازها MMs
بازارسازها کسانی هستند که با داشتن آمادگی مداوم برای انعقاد قرارداد با سایر فعالین بازارهای مالی، بازارها را فعال نگه می دارند و روان بودن معاملات را تضمین می کنند. به بیان دیگر می توان گفت که بازارساز تریدری است که بنا به یک توافق، مسئولیت حفظ قیمت، عرضه و تقاضا و/ یا حجم معاملات بازار مربوطه را به عهده گرفته است.
از آنجا که بازار فارکس یک بازار غیرمتمرکز است معامله گران خرده فروشی به یک صرافی یا مکان فیزیکی برای خرید و فروش ارز دسترسی ندارند و البته، در بازار فارکس کسی نمی تواند به صورت مستقیم از شخصی دیگر ارز خریداری کند. خرید و فروش ارزها در بازار فارکس بایستی حتما از طریق یک کارگزار یا بروکر صورت بگیرد. بروکرها رایج ترین نوع بازارسازها هستند که به صورت مستقیم و یا در نقش یک واسطه، رابط بین خریدار و فروشنده می شوند. بازارساز می تواند یک شخص حقیقی نیز باشد که به دلیل حجم بسیار بالای مورد نیازبرای تسهیل خرید و فروش دارایی مورد نظر، اغلب این افراد به نمایندگی از موسسات بزرگ مالی کار می کنند.
در مجموع هر بازارساز بایستی هم قیمت خرید و هم قیمت فروش را برای تعداد معینی ازاوراق بهادار مورد نظر نمایش دهد. به علاوه بازارساز بایستی به قیمت های خرید و فروشی که ارائه می دهد متعهد باشد و برای حجم مورد نظر و تعداد دفعاتی که می توانند بهترین قیمت های bid و ask را پیشنهاد کند، مظنه بدهد. بازار ساز چه در زمان ثبات بازار و چه در زمان نوسان، بایستی به تعهدات خود در قبلا بازار پایبند باشد تا بتواند به روان ماندن معاملات و حفظ حجم مورد معامله در بازار کمک کند. روش کار به این شکل است که وقتی بازارساز سفارش خریدی دریافت می کند، بلافاصله یکی از موقعیت های ذخیره خود را فروخته و بنابراین به کامل کردن سریع سفارش کمک می کند.
اما انواع سازندگان بازار عبارتند از:
- بروکرهای B-Book
بازارسازان این گروه در واقع تامین کنندگان نقدینگی هستند که خدمات بروکری نیز ارائه می دهند. آنها بروکرهایی هستند که تحت مدل B-Book عمل می کنند و طرف دیگر معاملات مشتریان خود را –بدون ارجاع این معاملات به تامین کنندگان نقدینگی- می گیرند.
بروکرهایی که خود طرف حساب معامله گران هستند و به نام بروکرهای B-Book یا بروکرهای بازارساز معروفند، معاملات مشتریان خود را به تامین کنندگان نقدینگی دیگری منتقل نمی کنند و با نقدینگی موجود در حساب های خود از پس تامین نقدینگی لازم برای اجرای روان معاملات بر می آیند. این نوع از بروکرها حتی، گاهی نقدینگی خود را در اختیار شرکت های مشتریان خود قرار داده و از آنها کمیسیون دریافت می کنند. اگرچه این امکان وجود دارد که معامله گران این نوع از بروکرها در معاملات خود موفق شوند و در نتیجه بروکر متضرر شود اما، امکان شکست مشتریان در معاملاتشان بسیار بالاتر و احتمال کسب سود بروکر نیز بسیار بیشتر است. از طرفی بروکرهای بازار ساز هزینه های زیادی را برای راه اندازی متحمل می شوند که از آن جمله می توان به راه اندازی میزهای معاملاتی و معاملات الگوریتمی اشاره کرد که به طور خودکار طرف مقابل معامله با مشتری را انجام می دهد. هزینه هایی که بروکر در این مورد انجام می دهد از سود کسر می شود.
- بازارسازان سفته باز
عموما فعالین بازار در حوزه بازارسازان سفته باز قرار می گیرند. این فعالین که می توانند بانک های کوچک یا سرمایه گذاران خصوصی باشند، اغلب مقادیر قابل توجهی از یک دارایی خاص را در اختیار دارند به نحویکه، در صورت تصمیم به خرید و فروش آن می توانند یک حرکت ناگهانی قیمت در بازار ایجاد کنند.
- بازارسازان شخص ثالث
این بازارسازان جایگزینی برای بازارسازان سنتی هستند. بر خلاف تامین کنندگان نقدینگی LPهای سنتی، “طرف” حساب این بازارسازان عموما یک صندوق تامینی است و آنها، اغلب آربیتراژرهایی هستند که نقدینگی خود را با هج کردن پوزیشن هایشان در سایر بازارها به دست می آورند. اسپرد قیمت های Bid-Ask همان جاست که بازارسازان شخص ثالث از آن کسب سود می کنند. این بازارسازان با بورسی که در آن فعالیت می کنند قراردادی می بندند مبنی بر اینکه در ازای تامین نقدینگی، سودی دریافت کنند.
مزایای استفاده از تامین کنندگان نقدینگی LP و بازارسازان Market Makers در بازار فارکس
همانطور که گفته شد هدف نهایی بازارسازان و تامین کنندگان نقدینگی این است که روان بودن معاملات را تضمین کنند و حجم معاملات را در سطح معقولی نگاه دارند. به هر روی، استفاده از خدمات تامین نقدینگی مزایایی دارد که به آنها اشاره می کنیم:
- تثبیت بازارها
ثبات در هر بازار مالی به این معناست که درصد بالایی از دارایی های بازار، دچار نوسانات جدی قیمتی نیستند. ثبات بازارها مهم است چرا که در جذاب بودن بازار برای سرمایه گذاران اهمیت ویژه ای دارد. در یک بازار بی ثبات، شک و تردید سرمایه گذاران در مورد سودمند بودن یک دارایی که تغییر قیمت های سریع و زیاد را می بیند، بیشتر و بیشتر شده و علاقه آنها به سرمایه گذاری کمتر می شود. بازارسازها و تامین کنندگان نقدینگی با گذاشتن سفارشات معلق (Pending Orders) قیمت بازار را تثبیت و از سرمایه گذاران در برابر افت سریع قیمت محافظت می کنند و در نتیجه، بازار را برای سرمایه گذاران جذاب نگه می دارند.
- کاهش اسپرد
با افزایش نقدینگی، حجم معاملات خرید و فروش در دارایی مورد نظر افزایش یافته و بنابراین، اسپرد قیمت های خرید و فروش به صورت خود به خودی کم می شود. تامین کنندگان نقدینگی و سازندگان بازار با تامین نقدینگی بازار کاهش اسپرد را –به ویژه در دارایی های محبوب تر- در بازار تضمین می کنند.
- افزایش فعالیت های معاملاتی
تامین کنندگان نقدینگی رمز افزایش فعالیت تجاری در هر بازار هستند. از آنجا که نقدینگی بالا منجر به حفظ حجم معاملات در یک سطح معقول و در نتیجه، ثبات فرایندهای معاملات می شود، تامین کنندگان نقدینگی و بازارسازها در شرایط بحرانی –که حجم معاملات به هر دلیلی پایین می آید و می تواند بر وضعیت دارایی مربوطه و حتی کل بازار تاثیر منفی بگذارد- با خرید یا فروش حجم زیادی از دارایی مورد نظر از قیمت حمایت می کنند.
نتیجه گیری
تامین کنندگان نقدینگی و سازندگان بازار ستون فقرات هر بازاری هستند و با عرضه نقدینگی لازم به بازار، ضمن حفظ حجم معاملات، به روان و سریع بودن معاملات و کاهش اسپرد قیمت خرید و فروش کمک می کنند. از مهمترین تامین کنندگان نقدینگی می توان به بانک های مرکزی، موسسات مالی بزرگ و شرکت های سرمایه گذاری چندملیتی اشاره کرد.مهمترین بازارسازهای دنیای فارکس نیز بروکرها هستند که با گذاشتن سفارشان معلق خرید و فروش، اجرای نرم و روان معاملات را تضمین می کنند. گاهی ممکن است تامین کننده نقدینگی و بازارساز یکسان باشند و آن وقتی است که، یک موسسه یا سازمان بزرگ تامین کننده نقدینگی، خدمات بروکری نیز ارائه داده و طرف حساب معاملات مشتریان خود بشود.