میم در لغت به معنای واحد اطلاعات فرهنگی است که از طریق تقلید افراد از یکدیگر در جامعه پخش می شود و اولین بار در سال 1976 توسط یک زیست شناس بریتانیایی به کار برده شد. امروزه و با ظهور اینترنت، میم معنای جدیدی یافته و میم اینترنت که به اختصار همان میم meme نامیده می شود به معنای یک آیتم فرهنگی (مثل یک ایده، رفتار یا استایل) یا یک آیتم سرگرم کننده و جالب (مثل یک ویدیو یا عکس) است که از طریق اینترنت و با استفاده از شبکه های اجتماعی به سرعت بین مردم پخش می شود. تاثیر سریع و چند برابری به اشتراک گذاری چنین پست هایی می تواند منجر به وایرال شدن آنها شود. امروزه در دنیای اقتصاد و بازارهای مالی نیز اصطلاحات میم کوین و میم سهام رایج و مرسوم هستند. اما میم کوین، میم سهام چیستند و آیا سهام های میم ارزش سرمایه گذاری دارند؟
اگر مایلید جواب این سوال ها را بدانید و به این موضوع علاقمندید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
میم کوین، میم سهام
- میم سهام
با ظهور اینترنت، اتاق های گفتگویی که درباره بازارهای مالی، سرمایه گذاری و تبلیغ سهام صحبت می کنند نیز ایجاد شدند. همین اتاق های گفتگو بودند که به ایجاد حباب معروف دات-کام کمک کردند و بر آتش آن دمیدند. حبابی که ترکیدنش پیامدهای اقتصادی گسترده ای را در پی داشت.
با اینحال تا سال 2020 میم کوین ها هنوز ایجاد نشده بودند. همانند تعریف میم اینترنت، میم سهام نیز به سهام شرکتی گفته می شود که در اثر تحریک احساسات مردم جامعه، محبوبیت آن به شکل ویروسی افزایش پیدا کرده است. امروزه به دلیل وجود اینترنت و تاثیری که در بالا بردن سرعت انتشار اخبار و اطلاعات داشته است، برانگیخته شدن احساسات اجتماعی و افزایش محبوبیت ویروسی میم سهام نیز غالبا از طریق اینترنت و در بستر شبکه های اجتماعی رخ می دهد. این کار غالبا توسط کاربران شبکه های اجتماعی مثل ایکس (یا توییتر سابق) و اعضای انجمن های آنلاین شبکه های اجتماعی مثل Reddit انجام می شود.
میم سهام به شکل کنونی در “انجمن شرط بندی های وال استریت” وبسایت ردیت (r/Wallstreetbets)، در بحبوحه خانه نشینی ها و بی حوصلگی های دوران کرونا در سال 2020 و با تکیه بر بروکرهای آنلاین بدون کمیسیونی مثل Robinhood به وجود آمدند و تقویت شدند. “انجمن شرط بندی های وال استریت” یک انجمنی اینترنتی بود که اعضای آن با لحنی غیر متداول و گاهی حتی نامحترمانه، به دنبال یافتن سهام هدف بودند و پس از شناسایی، آن را تبلیغ کرده و پول خود را نیز در آن سرمایه گذاری می کردند. ترکیب عوامل بالا یعنی بروکرهای آنلاین بدون کمیسیون و اجتماعات سرمایه گذاری آنلاین، با این واقعیت که مردم در دوران کرونا پول زیادی داشتند که به دلیل همه گیری نمی توانستند آن را خرج کنند، منجر به این شد که همان پول را در خرید سهامی هزینه کنند که به شدت توسط انجمن های آنلاین تبلیغ می شدند (و به همین دلیل به عنوان “سهام میم” معروف شدند). شاید نتوان تعریف مشخصی از میم سهام ارائه داد اما، تشخیص آنها به راحتی امکان پذیر است. میم سهام به طور کلی نوسانات قیمتی بسیار بالایی را تجربه می کنند و در مدت کوتاهی قیمت آنها سر به فلک کشیده و مجددا معکوس می شود. به عنوان مثال به نمودار قیمت GME به عنوان اولین سهام میم دقت کنید:
مهمترین ویژگی های سهام میم عبارتند از:
- به وضوح و به طور قابل توجهی قیمت بالاتر از آنچه تحلیل های بنیادی نشان می دهد دارند.
- در یک زمان کوتاه، نوسانات و تغییرات قیمت چشمگیری را تجربه می کنند.
- و محبوبیت زیادی بین سرمایه گذاران خرد جوانتر دارند.
- میم کوین
میم کوین ها نیز دسته ای از ارزهای دیجیتال هستند که نه به واسطه ارزش ذاتی و بنیادی خود بلکه، صرفا به دلیل داشتن جامعه ای پر شور از هواداران در فضای اینترنت معروف و ارزشمند شده اند. میم کوین ها اغلب با تصاویر متحرک و یا میم های حیوانات نمایش داده می شوند. در طول آخرین چرخه رونق ارزهای دیجیتال، ارزهایی که بیشترین سود را کردند دو میم کوین بودند: شیبااینو و دوج کوین. بر خلاف اتریوم و سایر ارزهای دیجیتالی کاربردی که به ویژگی های بلاک چین گره خورده اند، میم کوین ها صرفا ابزارهای معاملاتی هستند. در وبسایت Coinmarketcap بیش از 300 ارز دیجیتال در دسته میم کوین ها قرار گرفته اند که اغلب آنها کاملا فاقد ارزش هستند و معامله ای روی آنها انجام نمی شود. در بین این 300 کوین، تنها چهار کوین شیبا اینو، دوج کوین، بیبی دوج و دوجلون مارس معاملات روزانه بیش از یک میلیون دلار دارند. اگرچه میم کوین ها می توانند سودهای برق آسای زیادی به کاربران خود بدهند اما، به طور کلی میم کوین ها در دسته معاملات کاملا بی ثبات و پرخطر در نظر گرفته می شوند و در مورد طرح های کلاهبرداری پامپ-اند-دامپ مورد سوظن هستند.
میم سهام و طرح های پانزی
اگرچه بسیاری معتقدند که افرادی که در فضای آنلاین درباره میم سهام صحبت می کنند با همدیگر هماهنگ هستند تا بتوانند احساسات مردم را در اطراف سهام مورد نظرشان تحریک و رالی سهام را ایجاد و تقویت کنند اما، واقعیت این است که سهامداران میم اغلب مجموعه ای غیر سازمان یافته از افراد مستقل هستند که هر کدام ترجیحات و نقطه نظرات خود را درباره سرمایه گذاری دارند. اجتماع شرط بندی های وال استریت در ردیت و سایر اجتماعات آنلاینی که پس از آن تشکیل شدند، گاهی منابع و تحقیقات سنگینی را روی یک سهام خاص صرف می کنند و مباحثی که حول میم سهام ها رخ می دهد، معمولا سنگین ترین بحث هایی است که در Reddit، ایکس و فیسبوک در جریان است.
مورد دیگری که درباره میم سهام ها بایستی به آن دقت کرد فرق آنها با طرح های هرمی و پانزی است. فرق اساسی تبلیغ میم سهام ها با طرح های کلاهبرداری پامپ اند دامپ این است که، تبلیغ کنندگان میم سهام خود از اولین خریداران آن هستند و حتی پس از افزایش قیمت سهم نیز، با قدرت از آن حمایت می کنند. البته لازم به ذکر است که با توجه به همین حمایت ها و ترکیب آن با شورت اینترست بالا، میم سهام ها حجم معاملات و قیمت های Bid بالا دارند و در مجموع همه اینها، اغلب ارزش گذاری بیش از حد نسبت به تحلیل های تکنیکال بنیادی شان دارند.
اولین سهام های میم
در طول سال 2021 و در سایه رشد اقتصادی پس از کرونا، سهام به طور پیوسته در حال رشد بودند اما، رشدی که سهام سنتی داشتند قابل مقایسه با میم سهام هایی مثل GameStopو AMC Entertainment نبود. این دو سهم که برای مدت های طولانی سهام مرده محسوب می شدند و هیچ امیدی به رشد آنها نبود، ناگهان به ترتیب 1700% و 2800% رشد کردند و دوره جدیدی از سرمایه گذاری را آغاز کردند که امروزه با نام میم سهام می شناسیم. اما داستان از این قرار بود:
یک یوتیوبر معروف ویدیویی را منتشر کرد که در آن بررسی می کرد که چرا احتمال دارد سهام خرده فروش بازی های ویدیویی GameStop Corp. که به اختصار GME نامیده می شود، تا آگوست 2020 از 5 دلار به ازای هر سهم به 50 دلار به ازای هر سهم برسد. در این ویدیو وی توضیح داد که در حال حاضر صندوق های تامینی پوزیشن های شورت بسیار بزرگی را روی سهام GME گرفته اند و short interest این سهم در بالاترین سطح خود قرار دارد. این موضوع که احتمال وقوع شورت اسکوییز در این سهم بالاست در ردیت و دیگر پلتفرم ها دنبال شد و شدت گرفت. چند روز بعد در توییتر گفته شد که رایان کوهن سرمایه گذار معروف و مدیر عامل سابق Chewy.com مقدار نامعلومی از سهام GME را خریداری کرده و مایکل بری از شرکت Scion Asset Management نیز روی این سهم پوزیشن لانگ گرفته است. همین اخبار باعث شد که سرمایه گذاران خرد به سمت سهم هجوم آورده و شروع به خرید آن کنند که در نتیجه، قیمت سهم افزایش یافت. همین افزایش قیمت برخی از شورت سلرها را از میدان به در کرد و نام های مشهوری مانند ایلان ماسک را به خود جذب کرد. در نوامبر 2020 مشخص شد که میزان سهام خریداری شده توسط کوهن 10% بوده است. در ژانویه سال بعد کوهن به هیات مدیره پیوست و همین خبر، باعث اوج گرفتن قیمت سهام شد. در طول ژانویه 2021 شورت اسکوییزی که یوتیوبر معروف پیش بینی کرده بود رخ داد اما، قیمت سهام GME در میانه جنون خریدهای وحشتناک، نه به 50 دلار که به 325 دلار به ازای هر سهم رسید!
قربانی بزرگ این ماجرای دراماتیک صندوق های تامینی بودند که برخی از آنها به دلیل حجم بالای خسارات وارده مجبور به تعطیلی شدند. بعد از این ماجرا بود که میم سهام در میان مردم به “رابین هود” معروف شد: آن چیزی که ثروت را از طبقه الیت وال استریت می گیرد و بین سرمایه گذاران خرد تقسیم می کند!
طنز تلخی نیز در ماجرای میم سهام ها وجود دارد. همانطور که گفتیم یکی از ستون هایی که میم سهام روی آن به وجود آمده و تقویت شدند، اپلیکیشن کارگزاری بدون کمیسیون Robinhood بود اما، گاهی پیش می آمد که افزایش حجم معاملات میم سهام به کندی، قطعی و یا خرابی پلتفرم منتهی شود. این موضوع کاربران را عصبانی کرد و منجر به شکایت های دسته جمعی و بازپرداخت غرامت 70 میلیون دلاری به شاکیان شد!
نکات مهم:
پوزیشن فروش شورت Short Selling به این معناست که سرمایه گذار، سهامی را که امیدوار است قیمت آن در آینده کاهش یابد از بروکر قرض گرفته و آن را با قیمت بالای امروز می فروشد. به این امید که در آینده و پس از کاهش قیمت سهم، آن را در قیمت خیلی کمتر مجددا خریداری کرده و به بروکر پس بدهد.
شورت اینترست نیز به معنی درصدی از کل سهام موجود است که در اختیار شورت سلرها قرار دارد. درصد بالای شورت اینترست به این معنا است که تعداد زیادی از سهام در قالب پوزیشن شورت فروخته می شود. اگرچه در صورت افزایش این درصد (عموما 20% یا بیشتر) احتمال وقوع شورت اسکوییز افزایش می یابد.
شورت اسکوییز به این معناست که قیمت سهامی که شورت اینترست آن بالاست و بسیاری از سرمایه گذاران روی این سهم پوزیشن شورت گرفته اند، در پی وقوع یک اتفاق ناگهانی و بر خلاف انتظار افزایش یابد. در این حالت شورت سلرها وارد ضرر می شوند و با مجبور شدن به کاور کردن پوزیشن هایشان، قیمت سهام باز هم بیشتر افزایش یافته و ریسک ضرر آنها نیز بیشتر می شود.
دیگر سهام های میم معروف
بعد از موفقیت سرمایه گذاران خرد در بالا بردن قیمت GME، اعضای انجمن شرط بندی های وال استریت در Reddit باز هم به دنبال یافتن سهامی با قیمت کم و شورت اینترست بالا بودند تا بتوانند با ایجاد شورت اسکوییز، قیمت ها را به نفع خود تغییر دهند. در این بین دو شرکت انتخاب شدند: یکی هلدینگ سینماهای زنجیره ای AMC Entertainment که در دوران همه گیری کرونا شاهد افت سود بسیار زیادی بود و دیگری BlackBerry Limited سازنده منسوخ شده ی گوشی های هوشمند.
سهام شرکت AMC در دوران کرونا تا 1.91 دلار به ازای هر سهم رسیده بود و تا ورشکستگی فاصله ای نداشت. در ژانویه 2021 شرکت اعلام کرد که افزایش سرمایه خواهد داد و آن را از طریق تسهیلات اعتباری چرخشی اروپایی تامین کرد. در پی انتشار این اخبار قیمت هر سهم به 5 دلار افزایش یافت. این خبرها به انجمن r/WallStreetbets رسید و سرمایه گذاران خرد بر علیه شورت سلرها دست به دست هم دادند و برای خرید سهام AMC هجوم آوردند. در پی خریدهای گسترده آنها، قیمت سهام به صورت ناگهانی افزایش یافت و تا 300% رشد کرد! در نتیجه جنون میم سهام، AMC در سه ماهه دوم سال 2021 بیش از 1.2 میلیارد دلار جمع کرد و از نگرانی های کوتاه مدت نقدینگی رها شد.
البته همیشه هم اوضاع بر وفق مراد انجمن های سرمایه گذاری آنلاین و میم سهام ها پیش نمی رود و میم سهام های ناموفق بسیاری نیز وجود دارند. از جمله آنها می توان به شرکت تلفن های هوشمند نوکیا اشاره کرد. در ژانویه 2021 در انجمن های سرمایه گذاری آنلاین ردیت یک گزارش صعودی دست به دست می شد که مدعی بود نوکیا در مقایسه با رقیب سوئدی اش Ericson کمتر ارزش گذاری شده است. در ادامه بسیاری از انجمن های آنلاین شروع به تبلیغ سهام نوکیا کردند؛ به نحویکه انجمن WallStreetBets به تنهایی باعث شد که قیمت سهام نوکیا فقط در یک روز 38.5% افزایش پیدا کند. اگرچه این جهش دوامی نداشت و قیمت سهم طی چند روز آینده 29% افت کرد.
از دیگر نام هایی که می توان در لیست میم سهام ها آورد Bed Bath & Beyond Inc. , Koss Corp., Vinco Ventures , Support.com هستند.
واژه نامه میم سهام ها
اجتماعات آنلاین میم سهام برای خود یک زبان اختصاری به همراه ایموجی های مربوطه ایجاد کرده اند و در فضای آنلاین از آنها استفاده می کنند. برخی از این اصطلاحات و نام های اختصاری عبارتند از:
- Apes یا میمون ها: که به اعضای انجمن های میم سهام اشاره دارد.
- BTFD: مخفف Buying and dips است و به معنی گرفتن پوزیشن لانگ روی سهمی است که در کوتاه مدت قیمت آن کاهش یافته است و این فرایند، قرار است پس از هر بار دراودان دوباره رخ بدهد.
- Diamond Hands یا دست های الماس: به این معنی که سهم را حتی با وجود زیان سنگین نگه می داریم و مطمئنیم که افزایش قیمت در پیش است.
- FOMO : به این معنی که اگر این میم را از دست بدهی، پشیمان خواهی شد.
- Hold the line: این یک فریاد جنگی است که افراد را برای ایستادن با دست های الماس در برابر نوسانات بازار تشویق می کند.
- Paper hands: این یک اصطلاح تحقیر آمیز است خطاب به کسانی که در دست های الماس شکست می خورند یعنی سهام خود را می فروشند. در دنیای میم سهام از این افراد به عنوان افراد ضعیف و بی اعتقاد یاد می شود.
- Stonks: این کلمه یک غلط املایی کنایه آمیز به لغت سهام در زبان انگلیسی یا Stocks است و غالبا با تصویر یک مرد زمخت طاس که کت و شلوار پوشیده و به یک فلش که قیمت رو به بالا را نشان می دهد خیره شده است نمایش داده می شود. (تصویر اصلی این مقاله)
- Tendies: این لغت اصطلاحا به سودهای حاصل از میم سهام اشاره دارد.
- To the moon: از این اصطلاح برای اشاره به سهامی اشاره دارد که پیش بینی می شود قیمت آنها به سرعت افزایش خواهد یافت.
- YOLO: اشاره به اینکه: تو فقط یکبار زندگی می کنی، پس چرا سهام میم نمی خری؟
صندوق های قابل معامله بر مبنای سهام میم
در دسامبر سال 2021 یک ETF بر مبنای سهام میم به نام Roundhill Investments و با نماد MEME ایجاد شد. این صندوق شامل وزن برابر از 25 میم سهام بر اساس محبوبیت رسانه های اجتماعی و احساسات بازار است. نحوه انتخاب سهام بر مبنای امتیاز میم آنهاست یعنی، با توجه به درصد شورت اینترست سهام مورد نظر و نیز تعداد دفعاتی که نام سهم یا نماد آن در طی 14 روز در یک رسانه اجتماعی یا پلتفرم آنلاین خاص ذکر می شود. بر مبنای این امتیازات 25 سهم انتخاب می شوند و هر دو هفته یکیار مورد بررسی و متعادل کردن مجدد پورتفو قرار می گیرند.
یک سری از ETF های تک سهم نیز اخیرا معرفی شده اند که موقعیت های اهرمی خرید و فروش را روی یک سهم خاص ارائه می دهند. برخی از این صندوق ها شامل میم سهامی مانند Nvidia و Tesla هستند. بررسی ها نشان می دهد که صندوق های میم سهام در مجموع بازدهی کمتری نسبت به ETF های متعارف داشته اند.
آیا سهام های میم ارزش سرمایه گذاری دارند؟
در اینجا به سوال اصلی این مقاله می رسیم: آیا سهام های میم ارزش سرمایه گذاری دارند؟ شاید جواب واضحی برای این سوال وجود نداشته باشد.
همانطور که تا کنون متوجه شده ایم، میم سهام ها، سهام شرکت های واقعی هستند که در بورس های معتبر دنیا لیست شده اند اما، بسیاری از منتقدان میم سهام ها با اشاره به ارزش گذاری های بیش از حد آنها که اغلب تناسبی با تحلیل های بنیادی این سهام ندارد، معتقدند که خرید و فروش میم سهام ها نه یک سرمایه گذاری واقعی که بیشتر شبیه به قماربازی است. داده های تاریخی نیز نشان می دهد که اغلب میم سهامی که قیمتشان در سال 2021 سر به فلک کشید، در سال 2022 کاهش یافتند و حتی به سطوح قیمتی پایینتر از نقطه شروعشان برگشتند و برخی مانند GME که بالا باقی ماندند، همچنان از اوج های تاریخی خود بسیار فاصله دارند.
با همه اینها، تب میم سهام –آنگونه که انتظار می رفت- فروکش نکرده و همچنان به قوت خود باقی است. یکی از دلایل آن قدرت انجمن های میم سهام است که نشان داده اند می توانند سهام هدفشان را با قدرت پامپ کنند. دلیل دیگر تمایل سرمایه گذاران خرد جوان برای خرید این سهام است که به آن، به عنوان راهی برای تولید بازدهی بالا در کوتاه مدت نگاه می کنند؛ به ویژه در مواجهه با افزایش هزینه های سرسام آور مسکن و تورم افسارگسیخته امروز.
با این حال نباید فراموش کرد که میم سهام ها همچنان جزو سرمایه گذاری های پر نوسان و پر ریسک هستند و در صورت سقوط قیمت، همین سرمایه گذاران خرد هستند که بیشترین ضرر را خواهند دید.
نتیجه گیری
میم سهام ها در سال 2021، در دوران خانه نشینی همه گیری کرونا در فوروم های آنلاین وبسایت هایی Reddit و شبکه های اجتماعی مانند فیسبوک و با تکیه بر بروکرهای آنلاین بدون کمیسیونی مثل Robinhood شکل گرفتند. این سهام متعلق به شرکت های واقعی ثبت شده در بورس های معتبر بودند که در وضعیت بسیار نامطلوبی از نظر تحلیل های تکنیکال قرار داشتند. به نحوی که تعداد پوزیشن های شورت روی این سهام افزایش یافته و شورت اینترست آنها بسیار بالا رفته بود. در این میان، انجمن های سرمایه گذاری آنلاین با پیدا کردن این سهام و تبلیغات گسترده روی آنها، باعث شدند که نام این سهام بر سر زبان ها بیفتد. با وجود این هیجان فراگیر، سرمایه گذاران خرد برای خرید این سهام هجوم آوردند و شورت اسکوییز ایجاد شد یعنی، بر خلاف پیش بینی ها، قیمت این سهام به شدت افزایش یافت و شورت سلرها را ورشکسته کرد. اگرچه اغلب میم سهام ها سودی را که به سرعت به دست آورده بودند با همان سرعت از دست دادند اما، میم سهام ها هنوز هم مطلوب عده زیادی از سرمایه گذاران خرد و بخصوص جوانترها هستند. با همه این اوصاف، ضروری است که بدانیم مهمترین ویژگی میم سهام ها، پر نوسان بودن و پر ریسک بودن آنهاست و به هیچ عنوان جزو سرمایه گذاری های امن به حساب نمی آیند.