طی سالیان دراز، مفاهیمی مثل متاورس و هوش مصنوعی مفاهیمی بودند که تنها در تخیلات انسان وجود داشتند و در داستان های علمی تخیلی به آنها برمی خوردیم اما، امروزه این مفاهیم از داستان ها بیرون آمده و به دنیای واقعیت راه پیدا کرده اند. از دستیارهای صوتی تلفن های همراه گرفته تا ویترین های فروشگاه ها در متاورس، دنیای ما هر لحظه بیشتر و بیشتر به آینده نزدیک می شود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که فرصت های بی نظیری در ترکیب متاورس و هوش مصنوعی برای رشد کسب و کارها وجود دارد که می تواند پتانسیل هایی از دنیای مجازی–که امروزه دور از ذهن هستند- را به عرصه ظهور برساند. در این مقاله قصد داریم با متاورس و هوش مصنوعی بیشتر آشنا شویم و ببینیم چگونه ترکیب قدرتمند این دو می تواند به رشد کسب و کارها در دنیای مدرن کمک کند. اگر به این موضوع علاقمندید، تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌‌خوانید:
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی عبارت است از استفاده از کامپیوتر برای انجام دادن کارهایی که به شکل سنتی به هوش انسان نیازمند است. علم هوش مصنوعی AI علمی است که به ساخت ماشین هایی می پردازد که می توانند مثل انسان ها فکر کنند و کارهای هوشمندانه انجام دهند؛ هدف این علم آن است که ماشین هایی با قدرت تجزیه و تحلیل، تصمیم گیری و قضاوت –درست مانند انسان ها- بسازد و این کار را از طریق ماشین لرنینگ انجام می دهد. ماشین لرنینگ یا ML علمی است که به ماشین ها اجازه می دهد از داده ها یاد بگیرند بدون آنکه به صراحت برنامه ریزی شده باشند. ماشین ها اینکار را با یک روند آزمون و خطا و تلاش برای یافتن الگوهای مشخص در داده ها انجام می دهند.
متاورس چیست؟
سر وکله واژه متاورس قبل از اینکه به حوزه های اجتماعی و اقتصادی وارد شود در ادبیات علمی تخیلی پیدا شد. در داستان های علمی تخیلی، متاورس یک تکرار فرضی از اینترنت به عنوان یک دنیای مجازی واحد، جهانی و فراگیر است که دسترسی به آن از طریق هدست های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده تسهیل می شود.
امروزه در ادبیات محاوره ای و در دنیایی که مرز بین دنیای واقعی و دنیای مجازی هر لحظه کمرنگ تر می شود، متاورس همان فناوری است که می تواند واقعیت و مجاز را با هم ادغام کند. متاورس دنیایی دیجیتالی است که خارج از دنیای فیزیکی ما وجود دارد. شبکه ای مجازی از دنیاهای سه بعدی که بر ارتباطات اجتماعی و اقتصادی متمرکز شده است و برای اهداف متنوعی مانند آموزش، سرگرمی و تجارت به کار برده می شود. متاورس مرز جدید و هیجان انگیزی از آینده، نوآروی و رشد است و متخصصان، شرکت ها و برندهایی که این واقعیت جدید را پذیرفته اند، آنهایی هستند که آینده کسب و کارها را شکل می دهند.
هر چه تکنولوژی واقعیت مجازی رشد کرده، متاورس نیز بیشتر و بیشتر توسعه پیدا کرده است. این توسعه بر مبنای Web3 شکل گرفته که خود یک تکرار (Iteration) غیرمتمرکز اینترنت است. بر خلاف نسل های اولیه اینترنت که کاربردشان از طریق موتور های جستجو مثل گوگل بود، Web3 بر مبنای اپلیکیشن هایی به نام Dapps کار می کند که در آنها، کاربر امکان کنترل داده های خود را به طور کامل دارد و می تواند با دیگر کاربران به طور مستقیم تعامل داشته باشد.
وعده های متاورس
متاورس وعده های زیادی به ما می دهد که برخی از اساسی ترین و مهمترین های آنها عبارتند از:
دنیای غیرمتمرکز: متاورس از فناوری بلاکچین برای ذخیره داده ها به صورت غیر متمرکز در یک دفتر کل توزیع شده استفاده می کند که آن را ایمن و از دستکاری محافظت می کند.
قراردادهای هوشمند: متاورس از قراردادهای هوشمند برای اتوماتیک سازی تراکنش ها استفاده می کند. این قراردادها می توانند از ایجاد بازاری برای اپلیکیشن ها تا انتقال داده ها به صورت خودکار بین کاربران استفاده شوند.
تایید هویت کاربران: متاورس از تکنولوژی بلاک چین برای تایید هویت کاربران و تضمین استفاده از داده ها توسط کاربران مجاز استفاده می کند.
ETP ها: ETP به معنای ارزهای دیجیتال بومی متاورس است که می توان از آنها برای پرداخت و خرید کالاها و خدمات استفاده کرد.
ترکیب قدرتمند متاورس و هوش مصنوعی برای رشد کسب وکارها
اما چگونه ترکیب متاورس و هوش مصنوعی به رشد کسب و کارها کمک می کند؟
پس از آغاز همه گیری کرونا در سال 2019 و اعمال محدودیت های اجتماعی، کسب و کارها مجبور شدند به دنبال راه هایی باشند که همکاری با کارکنان، تعامل با مشتریان و سود خود را حفظ کنند. در همین روزها بود که متاورس به عنوان یک مفهوم نوظهور برای ورود به دنیای آینده، یک تغییر اساسی در نحوه تعامل ما با دنیای بیرون را پیشنهاد کرد. متاورس برای همه ی کسب و کارها در همه ی صنایع –از حوزه بازی های کامپیوتری تا املاک و مستغلات– فرصت هایی بدیع و نوآورانه پیشنهاد می کند به طوریکه، پیش بینی می شود اندازه بازار متاورس تا سال 2030 به بیش از 9000 میلیارد دلار برسد!
در ابتدا و با قدرت گرفتن هوش مصنوعی، برخی معتقد بودند که ظهور هوش مصنوعی به دنیای الگوریتمیکی منجر می شود که جای تجربیات مجازی را خواهد گرفت و بنابراین، هوش مصنوعی متاورس را نابود خواهد کرد. اما دیدیم که هوش مصنوعی متاورس را از بین نبرد بلکه، آن را قدرتمندتر کرد.
اکنون کارشناسان بسیاری معتقدند که ترکیب متاورس و هوش مصنوعی می تواند تحولی عظیم در تعامل انسان با دنیای پیرامون ایجاد کند و فرصت های بی نظیری در کسب و کار ایجاد کند که قبل از این با آن مواجه نبوده ایم. متاورس می تواند بستر نهایی برای آزمودن پیشرفت های هوش مصنوعی باشد؛ جایی که توسعه دهندگان AI می توانند الگوریتم ها و تکنیک های جدید خود را که هر کدام از آنها می تواند تعامل ما با رایانه ها و خودمان را متحول کند، در آنجا تست کنند. هوش مصنوعی نیز به متاورس کمک خواهد کرد که قدرتمندتر و کارآمدتر شود. در حالیکه کسب و کارها در حال برآورد قابلیت های متاورس هستند، هوش مصنوعی نیز نقش پررنگ خود را در شکل دهی به تجربیات واقعیت مجازی ایفا خواهد کرد.
به عنوان مثال در صنعت بازی، هوش مصنوعی کمک کرده که دنیای مجازی واقعی تر و پویاتری ایجاد شود و شخصیت ها و محیط هایی تولید شوند که زنده تر از همیشه به نظر می رسند. این واقعی بودن محیط و شخصیت ها، به گیمرها کمک می کند تا غوطه وری در دنیایی مجازی که تقریبا به اندازه دنیای فیزیکی واقعی است را تجربه کنند. خرده فروشی ها نیز به دنبال یافتن راهی هستند که از هوش مصنوعی برای ساختن ویترین های مجازی کمک بگیرند. در این ویترین ها، کاربران می توانند کالای مورد نظر خود را به شکلی کاملتر و ساده تر جستجو و خریداری کنند. در صنعت املاک و مستغلات، شرکت های مربوطه به دنبال ایجاد تورهای مجازی بازدید از منزل با کمک هوش مصنوعی هستند؛ آنجا که بتوانند قبل از بازدیدهای حضوری، حس کاملی از بازدید ملک را به خریداران بالقوه انتقال دهند.
نقش هوش مصنوعی در توسعه کسب و کارها در متاورس
راه های زیادی وجود دارد که هوش مصنوعی می تواند به کمک آن به ارائه برنامه های تجاری و ایمن بودن آنها در متاورس کمک کند که در ادامه، با تعدادی از این راه ها آشنا می شویم:
عملیات مبتنی بر هوش مصنوعی (AIOps):
AIOps شاخه ای از هوش مصنوعی است که به کسب وکارها در مدیریت زیرساخت های فناوری اطلاعاتشان کمک می کند. “عملیات مبتنی بر هوش مصنوعی” می تواند برای پیش بینی و جلوگیری از قطعی شبکه، شناسایی مشکلات در زمان واقعی و بهینه سازی منابع استفاده شود. از AIOps می توان در متاورس بسیار کمک گرفت. متاورس پلتفرمی است که باید بسیار قوی، همیشه در حال کار و مقیاس پذیر باشد که بدون استفاده از هوش مصنوعی برآورده کردن این شرایط بسیار سخت است. اما استفاده از AIO ها می تواند به مدیریت موثرتر منابع و حفظ عملکرد روان سیستم ها کمک کند. مثلا اگر پلتفرم متاورس یک سازمان مورد سواستفاده قرار گرفته باشد، AIO می تواند آن را سریعتر شناسایی کرده و از تبدیل شدن آن به یک مشکل بزرگ جلوگیری کند.
آواتارهای دیجیتال:
افراد با آواتارهای دیجیتال در متاورس حاضر می شوند و با یکدیگر تعامل می کنند. از آنجا که این آواتارها باید هر چه بیشتر واقعی به نظر بیایند، هوش مصنوعی می تواند به روش های زیر در واقعی تر شده آنها و خلق یک تجربه کاربری جذاب تر کمک کند:
- استفاده از بینایی کامپیوتری (Computer Vision) برای خلق تصاویر واقعی از کاربرها
- پردازش زبان طبیعی برای ایجاد گفتگوی واقعی بین آواتارها
- واقعیت مجازی برای ایجاد محیط واقعی برای آواتارها
مثلا کاربر می تواند یک آواتار مشابه با خود و یا هر آواتاری که دوست دارد را برای حضور در متاورس انتخاب کند و با استفاده از قابلیت های پردازش زبان طبیعی هوش مصنوعی، یک گفتگوی طبیعی تر و واقعی تر را با دیگر آواتارها شکل دهد.
- رباتهای چت مبتنی بر هوش مصنوعی AIbots
این ربات ها که امروزه در بسیاری از وبسایت های مشاغل مورد استفاده هستند، در دنیای متاورس نیز می توانند کارهای بسیاری را بر عهده بگیرند؛ از خدمات مشتریان گرفته تا بازاریابی و فروش. ربات هایی که می توانند با معرفی و فروش محصول، دادن دستورالعمل های استفاده از محصول، پاسخ به سوالات مشتریان، انجام تراکنش ها از جانب کاربر و بسیاری کارهای دیگر در خدمت اعضای متاورس باشند. مثلا اگریک کاربر از چت بات بپرسد که یک محصول خاص را در کجا می تواند پیدا کند، چت بات مشتری را به مکان مورد نظر در متاورس هدایت خواهد کرد.
- رابط های کاربری فراگیر
متاورس یک پلتفرم دیجیتال نوین است پس استفاده از آن باید برای همه کاربران ساده، در دسترس و روان باشد. این بدان معنی است که افراد دارای معلولیت و محدودیت های حرکتی خاص نیز بایستی بتوانند از این فضا به نحو احسنت استفاده کنند. در این زمینه نیز هوش مصنوعی می تواند به کمک متاورس بیاید و در ایجاد پلتفرم های کاربر پسند برای طیف وسیعی از کاربران راهی پیدا کند. مثلا کاربری را با اختلال بینایی در نظر بگیرید که هوش مصنوعی به وی کمک می کند تا متاورس را با جزییات بیشتر درک کند یا کاربری ناشنوا که از تکنولوژی تبدیل گفتار به متن برای برقراری ارتباط با دیگران در متاورس استفاده می کند.
هوش مصنوعی می تواند به شکل های زیر به در دسترس تر بودن پلتفرم برای همه کاربران کمک کند:
- تشخیص گفتار کاربران و تبدیل آنها به متن و استفاده از پردازش زبان طبیعی برای درک منظور کاربر
- استفاده از بینایی کامپیوتری برای تعامل بیشتر کاربران و پلتفرم متاورس از طریق تصاویر و ویدیوها
- مترجم هوش مصنوعی که زبان متاورس را به زبان مادری کاربر ترجمه کند
- استفاده از تکنولوژی واقعیت افزوده ی هوش مصنوعی برای پوشش اطلاعات دیجیتال در دنیای واقعی
- دوقلوهای دیجیتال Digital Twins
دوقلوی دیجیتال یک نمایش دیجیتال از یک شی فیزیکی، شخص یا فرآیند است که در یک نسخه دیجیتال از محیط آن شبیه سازی می شود. از این شبیه سازی معمولا برای ردیابی وضعیت و عملکرد شی یا فرایند در حال حاضر و پیش بینی وضعیت آن در آینده استفاده می شود. در متاورس از دوقلوهای دیجیتال برای نمایش اشیا استفاده خواهد شد و هوش مصنوعی از راه های زیر به این موضوع کمک می کند:
- استفاده از ماشین بینایی برای ایجاد مدل های دقیق دیجیتالی از اشیا فیزیکی
- استفاده از یادگیری عمیق (Deep Learning) برای ایجاد بافت واقعی اشیا
- استفاده از واقعیت افزوده برای ایجاد محیط واقعی برای دوقلوهای دیجیتال
مثلا ممکن است یک کسب و کار بخواهد دوقلوی دیجیتال خط تولید خود را در متاورس ایجاد کرده و از آن طریق، وضعیت فعلی خط تولید را ردیابی و وضعیت آینده و مشکلات احتمالی آن را پیش بینی کند. این نسخه مجازی حتی می تواند در یافتن عیوب کارخانه در دنیای فیزیکی نیز کمک کننده باشد.
- تولید محصولات و ارائه خدمات جدید
کسب و کارها می توانند از هوش مصنوعی کمک بگیرند تا محصولات و خدمات جدیدی را در دنیای متاورس ارائه دهند. این محصولات و خدمات می توانند در حوزه های تجربیات واقعیت مجازی، تجربیات واقعیت افزوده، کالاها و خدمات دیجیتال و محتوای سرگرم کننده باشد. به عنوان مثال ممکن است یک کسب و کار تصمیم بگیرد که از طریق ایجاد یک واقعیت مجازی، به مشتریان خود در یافتن خانه دلخواهشان کمک کند. این تجربه می تواند به مشتری در خرید بهتر کمک کند ضمن اینکه فروش کسب و کار را نیز بیشتر خواهد کرد.
هوش مصنوعی از طریق تجزیه و تحلیل داده های مشتریان برای فهمیدن نیازها و خواسته های آنها، توسعه نمونه های اولیه محصولات و خدمات، ایجاد شبیه سازی و تست محصولات و خدمات جدید قبل از عرضه عمومی آنها، به کسب و کارها در توسعه محصولات و خدمات جدید کمک می کند. استفاده از هوش مصنوعی برای توسعه خدمات و محصولات ضمن ایجاد مزیت رقابتی و کاهش هزینه های جذب مشتری، تجربه کاربری مشتریان را افزایش داده، جریان های درآمدی جدید تولید کرده و وفاداری مشتری را نیز بیشتر می کند.
- آموزش و پرورش
متاورس ابزار ارزشمندی برای آموزش است و هوش مصنوعی می تواند این ابزار را کارآمدتر کند. مثلا فردی را در نظر بگیرید که می تواند در یک فضای امن به یادگیری رانندگی بپردازد: کلاس های رانندگی برود، رانندگی در شرایط و محیط های مختلف را تمرین کند و حتی تصادف با یک ماشین دیگر را تجربه کند بدون اینکه آسیب واقعی در کار باشد. هوش مصنوعی می تواند با ایجاد امکان یادگیری در محیط های مجازی واقعی، ارائه دوره های آموزشی و در اختیار گذاشتن دستیارهای آموزشی مجازی به موثرتر کردن آموزش و پرورش در متاورس کمک کند.
- دورکاری و همکاری
کرونا به ما نشان داد که گاهی لازم است که در خانه بنشینیم و کار کنیم. متاورس این امکان را برای ما فراهم می آورد که در هر جای دنیا که باشیم بتوانیم با هم کار کنیم. هوش مصنوعی نیز می تواند با استفاده از ابزارهای خودش این همکاری از راه دور را برایمان تسهیل کند از جمله با فعال کردن ترجمه همزمان صدا و متن، دادن دسترسی به کاربران برای به اشتراک گذاشتن اسناد، ایجاد شبیه سازی واقعی از محیط های اداری و جلسات کاری و ارائه ابزارهای برگزاری جلسات مانند وایت بردها و ویدیو کنفرانس ها.
با استفاده از امکاناتی که هوش مصنوعی به ما می دهد، یک تیم کاری می توانند از اقصی نقاط دنیا و به صورت همزمان در جلسات حاضر شوند، با یکدیگر به زبان های خودشان صحبت کنند، فایل ها و اسناد را به اشتراک بگذارند و پروژه های کاری را به پیش ببرند.
نتیجه گیری
متاورس شبکه ای مجازی از دنیاهای سه بعدی است که بر ارتباطات اجتماعی و اقتصادی متمرکز شده است و این پتانسیل را دارد که دنیای امروز ما را در تمامی زمینه ها دگرگون کند. هوش مصنوعی نیز که به معنای ساخت ماشین هایی است که می توانند مثل انسان ها فکر کنند و کارهای هوشمندانه انجام دهند، می تواند به متاورس در تحقق وعده هایش کمک کند. بسیاری از کارشناسان معتقدند که ترکیب قدرتمند متاورس و هوش مصنوعی می تواند تحولی عظیم در کسب و کارها ایجاد کند چرا که، متاورس هنوز دارد اولین قدم های خود را بر می دارد و از طرف دیگر، محدودیتی برای کارهایی که با AI می توان انجام داد وجود ندارد. برای کسب و کارها، متاورس پلتفرمی برای نوآوری و خلاقیت است و هوش مصنوعی، ابزاری است برای توسعه محصولات و خدمات جدید و ایجاد مزیت های رقابتی با کمترین هزینه.
بسیاری معتقدند که ترکیب متاورس و هوش مصنوعی می تواند پتانسیل دنیای مجازی را به صورتی که تا کنون دیده نشده بود بر ما آشکار کند. نظر شما در این مورد چیست؟