تحلیل فازی

• فاز روند: فاز روند را به طور معمول مشارکت کنندگانی شکل می دهند که توقع بالا رفتن قیمت پس از انباشتگی یا پایین آمدن آن پس از توزیع را دارند. معامله گران کوتاه مدت مثل تحلیل گران تکنیکالی علاقه مند به ورود بازار با سرعت بالاتری هستند. به ویژه زمانی که یـک شکست در سطوح (Break Out) تکنیکالی شفاف مشاهده کنند. این برک اوت از تجمیعـی بـه وجود آمـده که سرمایه گذاران بزرگ آن را ایجاد کرده اند. رسانه ها و سرتیترهای خبری نیز در مراحل اولیه ی یک روند رو به بالا، سعی بر نمایش خوش بینی و شادمانی خـود هستند.

هرچه روند رو به بالا بیشتر پیشرفت می کند و واضح تر به نظر می آید، عموم مردم از آن بیشتر آگاه و جذب قیمت های در حال بالا رفتن می شوند. افرادی که پیش تر نظر منفی داشتند نیز معاملات فروش خود را کاور می کنند. با افزایش داده های اقتصادی که شرکت ها در اختیار مشارکت کنندگان قرار می دهند، مشارکت عمومی به شدت افزایش می یابد.

همچنان که قیمت ها بالا و بالاتر می روند، ترس از پشیمانی در بین افراد زیادتر می شود. این باعث می گردد افرادی که در قیمت های پایین تر خریدی شکل نداده اند، در هر حرکت کوچک اصلاحی رو به پایین اقدام به خرید کنند. شرکت کنندگانی که معاملاتشان را با سود کم بسته بودند نیز پشیمان و سعی در هر فرصتی به میدان رقابت برگردند. حتی در قیمت های بالاتر انبوه شرکت کنندگان (رفتار گله ای یا تقلیدی) از مارجین  بیشتری استفاده می کنند. حتی تا جایی که سرمایه قرض تا در این بازار خوب صعودی شرکت کنند. (این رفتار در سال های گذشته نسبت به بورس ایران و همچنین ارزهای دیجیتالی مثل بیتکوین شاهد بودید). بازار به حرکت فزاینده ی خود ادامه می دهد و این چرخهی کنش و واکنش مثبت، ارتفاعات بالاتری را فتح می کند.

فاز رو به بالا به طور عمومی بیشتر نسبت به فاز رو به پایین به طول می انجامد، زیرا در قیمت های پایین تر و قابل قبول تر، میزان کمتری از سرمایه در معرض ریسک است. فاز روند رو به پایین با شکست قیمت ها از محدوده ی توزیع آغاز و شرکت ها در این مرحله مرتب داده های فاندامنتال منفی ارائه می دهند. با پایین آمدن قیمت ها معامله گران و سرمایه گذاران ناآگاه برخی از معاملات خود را می بندند. معامله گرانی که پیش تر نظر مثبت داشته و فعال بوده اند، سهام خود را می فروشند. کاهش غیرمنتظره ی قیمت ها نظر عموم را بیشتر جلب می کند و این باعث نقد کردن های بیشتر می شود.

با رسیدن به آستانه ی تحمل و حد مجاز مارجین، ماشه ی تسویه و خروج سرمایه از بازار چکانده می شود. با افت بیشتر قیمت و پیدا شدن دره های جدید، احساسات منفی نیز تشدید می شوند. بازارها به افول خود در ایـن چـرخـه ی کنش و واکنش مثبت ادامه می دهند. معمولاً فاز روند رو به پایین کوتاه تر از فاز روند رو به بالا است؛ زیرا در قیمت های بالاتر، میزان بیشتری از سرمایه و سود محقق نشده ی در معرض ریسک قرار دارد.

• فاز توزیع: معمولاً توزیع پس از یک صعود سریع و قوی در قیمت ها به وجود می آید. شرکت ها با ارائـه ی گزارشات بسیار مثبت در کنار بهترین سرتیترها و خبرهای صعودی، عملکرد بهتری ارائه می دهند. در این وضعیت، افراد غیر حرفه ای و ناآگاه دیدگاه بسیار مثبت و بالارونده ای دارند و دیوانه وار خرید می کننـد. آن هـم خرید تمام سهم ها به هر قیمتی که هست، که البته این وضعیت را خوشحالی غیرعقلانی می نامند. حاشیه امن بدهی مانند موشک زیاد می شود. معامله گران آگاه در این وضعیت سهام را با این قیمت های بسیار عالی می فروشند، به این امید که رفتار نزولی تـری را در آینده شاهد خواهند بود.

این رویکرد معکوس در پیش گرفته از سوی مشارکت کنندگان به ایجاد سقف نهایی و قطعی بازار کمک می کند. سرمایه گذاران باهوش طی آخرین مراحل روند صعودی قبلی (که به شکل یک انفجار یا بیش خرید است) پس از آن، در فاز توزیع بسیار به فروش علاقه مند می شوند. فعالین، به آرامی طی پروسه ی توزیع، سهام را با دقت شروع به نقد می کنند تا قیمت به سرعت پایین نیامده و از قیمت های بالا نهایت استفاده را ببرند. فاز توزیع نسبت بـه فـاز انباشتگی اغلب مدت زمان کمتری به طول می انجامد. در سقف بازار و در قیمت های بالاتر، سرمایه ی بیشتر و همچنین سود محقق نشده در معرض ریسک بیشتر است.

بیشتر بخوانید: نمودارهای تحلیل تکنیکال

خلاصه نکات تجمیع و توزیع در تحلیل فازی

تجمیع:

1. معمولاً در پایان یک حرکت به نسبت سریع کاهشی در قیمت ها اتفاق می افتد و حالت ایده آل آن در مجاورت کف (Bottom) مهم قبلی بازار است.
2. شواهدی مبنی بر اینکه در این مرحله دره های پایین تر بـه وجـود می آید، نیست.
3. شروع یک روند اولیه رو به بالا در افق طولانی مدت بازار یا یک روند رو به بالای کوتاه مدت بر اساس تایم فریم های پایین تر را نشان می دهد.
4. انباشتگی ها بیشتر از توزیع ها ادامه می یابند.
5. هنگامی که یک برک اوت رو به بالای بالقوه فرا می رسد، حجم کاهش می یابد.
6. هرچه پروسه ی انباشتگی طولانی تر باش ، برک اوت بعدی به هر سمتی از محدوده قوی تر خواهد بود. و به طور معمول با افزایش حجم همراه است.
7. انباشتگی ها به دلیل قیمت های پایینتر و در نتیجه سرمایه ی کمتر درگیر ریسک برعکس توزیع ها، نوسان کمتری را تجربه می کنند.

 توزیع:

1. این وضعیت در پایان یک روند رو به بالای طولانی مدت در قیمت ها اتفاق می افتد. حالت ایده آل آن در مجاورت قله ی مهم قبلی در بازار است. نشانه های خستگی بازار نیز آشکار می شوند.
2. شواهدی مبنی بر تشکیل قله های بالاتر وجود ندارد.
3. شروع یک بازار اولیه ی نزولی جدید در افق طولانی مدت یا یک روند رو به پایین کوتاه مدت تر بر اساس تایم فریم های پایین تر را نشان می دهد.
4. توزیع ها معمولاً مدت زمان کمتری نسبت به انباشتگی ها برقرار می مانند.
5. وقتی یک برک اوت رو به پایین بالقوه فرا می رسد، حجم کاهش می یابد.
6. هرچه پروسه ی توزیع بیشتر زمان ببرد، برک اوت بعدی به هر سمتی از محـدوده قوی تر خواهد بود و اکثرا افزایش حجم نیز خواهیم داشت.
7. توزیع ها برعکس تجمیع ها، به دلیل قیمت های بالاتر و در نتیجـه سـرمایه ی بیشتر و سود محقق نشده ی درگیر ریسک، نوسان بیشتری را تجربه می کنند.