نمودار نقطه و شکل (یا نمودار علت و معلول)
اغلب افراد فعال و تحلیلگران در مورد نمودار نقطه و شکل بر این نظرند که این نمودارها، ارزش بالایی در برآورد مقدار احتمالی عرضه و تقاضا و تعیین نقاط حمایت و مقاومت دارند. در نمودار نقطه و شکل امکان تشخیص فاز های انباشت (accumulation) و توزیع (distribution) و هم چنین ترسیم شفاف خطوط حمایت و مقاومـت بـرای مـا فـراهم می شود.
از دیگر مزایای عالی نمودار نقطه و شکل شناسایی روندهای صعودی و نزولی است. در مورد آرایش افقی و یا محدوده های تراکمی تشکیلی در نمودار قیمت؛ استفاده از نمودارهای نقطه و شکل دارای چهار مزیت می باشد:
- تشخیص هدف های احتمالی قیمت.
- چه موقع به نواحی برگشتی با پتانسیل بالا می رسیم (با کمک نمودارهای میله ای).
- مشخص کردن روند و ماندگاری در روند.
- چه موقع سهام مورد نظر آماده حرکت و پرش می شود.
اطلاعات مورد نیاز برای ترسیم نمودار نقطه و شکل را قادر به تهیه از منابع مختلف هستید. از اطلاعات معاملات در تایم فریم ۱ ثانیه تا اطلاعات منتشر شده ی کارگزاری ها یا قیمت بازگشایی و قیمت ماکزیمم و قیمت مینیمم و قیمت پایانی منتشره در روزنامه ها و سایت ها، همگی منابعی برای استفاده در این نمودارها به شمار می روند.
چگونه نمودار نقطـه و شکل ایجـاد می شوند؟
ابتدا از ساده ترین حالت یعنی میزان برگشت یا اصلاح قیمت، به اندازه ی حداقل یک فاصله برای آرایش و چیدمان ستون ها در کنار یکدیگر استفاده می کنیم و سپس حالت های برگشت سه فاصله ای را بررسی خواهیم کرد.
فرض کنید قیمت سهم ۵۰ است و به 52 می رسد ، بنابراین اعداد ۵۱ و ۵۲ را در یک ستون بالای ۵۰ درج می کنیم.
52 |
51 |
50 |
سپس قیمت تا ۴۴/۵ کاهش می یابد، در ستون سمت راست از ۵۱ تا ۴۵ را پر می کنیم. قیمت باید زیر ۴۴ برسد تا قیمت ۴۴ را در ستون مربوطه درج کنیم.
52 | |
51 | 51 |
50 | 50 |
49 | |
48 | |
47 | |
46 | |
45 |
دوباره قیمت رشد می کند تا ۴۹/۹ و قسمت اعشار اعداد در نظر گرفته نمی شود. به محض اینکه قیمت، حداقل یک واحد در جهت مخالف از قیمت قبلی فاصله می گیرد یک ستون جدید ایجاد و قیمت ها را تا آخرین قیمت ثبت شده اضافه می کنیم. بدین شکل سومین ستون نمودار ساخته می شود . خطوط نقطه چین نشان می دهند که نمودار چگونه خوانده می شود.
52 | ||
51 | 51 | |
50 | 50 | |
49 | 49 | |
48 | 48 | |
47 | 47 | |
46 | 46 | |
45 |
نمودار اعداد و نقطه با این فرض که براساس حداقل یک واحـد، کاهش یا افزایش قیمت مجاز به ایجاد ستون جدید هستیم ساخته می شوند. می توان مبنای کاهش قیمت را ۳ فاصله یا ۵ فاصله نیز تعریف کرد. همچنین در نمودارهای امروزی به جای اعداد از حروف x برای ستون های صعودی و O برای ستون های نزولی استفاده می شود.
بیشتر بخوانید: نمودارهای تحلیل تکنیکال
چگونه نمودار سه فاصله ای بسازیم؟ اصول کار مانند نمودار یک فاصله ای است و تنها تفاوت بین آنها در نحوه ی ایجاد ستون جدید است. در حالت سه فاصله ای، زمانی مجاز به ایجاد ستون جدیدیم که قیمت از آخرین تراز موجود بیشتر از سه فاصله یا سه باکس قیمتی را تجربه کرده باشد. علت استفاده از فواصل قیمتی بالاتر از یک، به فیلتـر کردن نمودار از نوسانات کم دامنه باز می گردد. هر چه فاصله ی تعریف شده دامنـه ی بزرگ تری داشته باشد، یعنی شما ترجیح داده که حرکات و نوسانات بزرگ تر یا یعنی سوئینگ های بزرگ تر را در نمودار ببینید. به همان ترتیـب بـا کـم کـردن فاصـله ی بازگشت، سوئینگ های کوچک تر و کم دامنه تر را در نمودار قیمت ببینید.
برای درک عمیق تر این تفاوت ها به مثال زیر که مقایسه ای بین سه نمودار یک فاصله ای و سه فاصله ای و پنج فاصله ای توجه کنید.
قیمت از ۲۵ تا ۳۱ دلار رشد می کند. یعنی ستون اول نمودار را می توانیم پر کنیم. سپس قیمت تا ۲۹ دلار افت می کند؛ در این حالت فقط بر اساس مقیاس یک فاصله ای می توانیم ستونی جدید اضافه کنیم . قیمت از ۲۹ تا ۳۲ رشد می کنـد، بـاز هـم سـتونی جدید در مقیاس یک فاصله ای می توانیم ایجاد کنیم. دوباره قیمت از ۳۲ به ۲۷ می رسد که برای نمودار سه فاصله ای ستون جدید تعریف می شود ولی نمودار پنج فاصله ای هم چنان فقط یک ستون دارد. نوسانات بعدی قیمت به این شکل است که از ۲۷ تا ۲۹ و از ۲۹ تا ۲۸ و از ۲۸ تا ۳۱ و از ۳۱ تا ۲۶ و از ۲۶ تا ۲۸ تغییراتی را ثبت می کند. نمودارهای مربوطه به صورت زیر خواهند بود:
32 | ||||||||
31 | 31 | 31 | 31 | |||||
30 | 30 | 30 | 30 | 30 | 30 | |||
29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | ||
28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | 28 | ||
27 | 27 | 27 | 27 | |||||
26 | 26 | |||||||
25 |
نمودار یک فاصله ای
32 | ||||||||
31 | 31 | 31 | ||||||
30 | 30 | 30 | 30 | |||||
29 | 29 | 29 | 29 | |||||
28 | 28 | 28 | 28 | |||||
27 | 27 | 27 | ||||||
26 | 26 | |||||||
25 |
نمودار سه فاصله ای
32 | ||||||||
31 | 31 | |||||||
30 | 30 | |||||||
29 | 29 | |||||||
28 | 28 | |||||||
27 | 27 | |||||||
26 | 26 | |||||||
25 |
نمودار پنج فاصله ای
برای استفاده از این نمودارها و ترکیب آن با نمودارهای میله ای یا شمعی، ضـرورت دارد که فلسفه ی ایجاد آن ها را با دقت بدانید تا بیشترین بهره و کارایی را، در تحلیـل داشته باشید. لازم به ذکر است که نمودار نقطه و شکل سه فاصله ای، کاربرد بیشتری دارند زیرا روندهای بزرگ تر را می توان با آنها رصد کرد. کار با این نمودارها بسیار ساده و سریع است.
نکته جالب در مورد این نمودارها، قابلیت فیلتر کردن نوسانات جزئی و توانایی شکار روند های قدرتمند است. علاوه بر این، معامله گرانی که در تایم های پایین کار می کنند قادر به تنظیم نمودار خود بر همان اساس هستند. در نمودارهای نقطـه و شکل می توان، خطوط روند کاربردی و مهمی ترسیم کرد. علت اصلی حرکت قیمت اتفاقاتی است که قبل از شروع روند در محدوده های رنج رخ می دهد؛ منطقه ای که خریداران و فروشندگان در حال رقابت برای برتری بر یکدیگر هستند. به همین خاطر در نمودار نقطه و شکل طبیعت و ماهیت واقعی این رقابت شفاف تر و آشکارتر می شود.
خطوط روند را نیز می توان در نمودار نقطه و شکل به راحتی ترسیم کرد. روش ترسیم با خطوطی تحت زاویه ی ۴۵ درجه ترسیم می شوند و تحت عنوان خطوط حمایت و خطوط عرضه قابل ترسیم و استفاده هستند.
بیشتر بخوانید: نمودار خطی چیست؟
به صورت انتزاعی، عملکرد نمودار نقطه و شکل مانند یک ساختمان یا برج بلند مرتبه که بایستی فونداسیون متناسب و بزرگی داشته باشد. در این نمودارها فونداسیون، همان فاز های انباشت توزیع هستند که در نمودار به صورت بیس، یا تریدینگ رنج ایجاد می شوند. هر چه فونداسیو ، بزرگ تر به همان نسبت، ساختمان روی آن ارتفاع بیشتری می تواند داشته باشد. هر چه تریدینگ رنج ها، طول بزرگ تری نسبت به اندازه های متوسط در نمودار داشته باشند، پرتاب قیمت بیشتری را انتظار می کشیم. این قانون علت و معلول است.
برای فهمیدن نوسانات قیمت در روندها و روندهای صعودی و نزولی بایستی علت را با تمرکز بر نمودارهای میله ای یا شمعی، آنالیز کنیم و پس از آن نمودار نقطه و شکل به ما خواهد گفت که قیمت چه می کند. چگونگی و چرایی رفتار قیمت را بایستی در نمودارهای میله ای و کندل استیک جستجو کنیم.
تکنیک بی نظیر نمودار نقطه و شکل
پیش بینی اهداف قیمت با شمردن باکس های قیمت انجـام مـی شـود. منطق پنهان در شمردن باکس های قیمت برای تعیین اهداف احتمالی قیمت بر اساس قانون علت و معلول بنا شده است. هر چه طول محدوده ها گسترش بیشتری داشـته باشـد بـه همـان نسبت انتظار اهداف قیمتی بالاتری ایجاد می شـود. جزئیات شمردن را زمانی که با مفاهیم ساختاری انباشت و توزیع و فازهای مختلف آن هـا، در مقاله تحلیل فازی آشـنا شدید، به صورت تحلیلی و دقیق تر قادر به پیاده سازی هستید. الان فقط یک دورنمـا بـرای شـما تصویر می کنم تا با هنر گمانه زنی برای یافتن اهداف قیمت به روش نمودار نقطه و شکل آشنا شوید.
به نمودار نقطه و شکل بیتکوین در زیر توجه کنید. تعداد ستون های ناحیه ی مهم تراکمی شمرده شـده انـد کـه شامل ۱۲ ستون که یکی از روش های ساده ی شمردن به این صورت است:
تعداد ستون × اندازه ی باکس × ۳
3 × ۵۰۰ × ۱۲ = 18000
مقدار به دست آمده را با پایین ترین قیمت آن محدوده جمع می کنیم تا یکی از اهداف احتمالی قیمت به دست آید:
۵۸۰۰۰ = ۴۰۰۰۰ + ۱۸۰۰۰
همان گونه که در نمودار مشاهده می کنید قیمت به راحتی به این هدف رسیده و حتی تا محدودهی ۶۱۰۰۰ هم بالا رفت. موجود در نمودار ، قیمت ۷۲۰۰۰ دلار است و در آینده توضیح داده خواهد شد که چگونه این هدف محاسبه شده است .